Jazda na magnesie stanowi bardzo poważne naruszenie (BPN). Jest ono zagrożone karą 5.000,00 zł, nakładaną na przewoźnika. Polskie organy kontrolne kwalifikują ją jako naruszenie lp. 6.2.1. załącznika nr 3 do ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (alej: u.t.d.).
6.2.1. Niewłaściwa obsługa lub odłączenie homologowanego i sprawnego technicznie tachografu, skutkujące nierejestrowaniem na wykresówce lub na karcie kierowcy aktywności kierowcy, prędkości pojazdu lub przebytej drogi
Za takie naruszenie, grzywnę w wysokości 2.000,00 zł zapłaci również kierowca (lp. 7.1. załącznika nr 1 do ustawy).
Konsekwencje za nie może ponieść również zarządzający transportem.
Na ogół oprócz kary za użycie magnesu, przewoźnik zostanie również ukarany za naruszenia dotyczące przekroczenia czasu pracy kierowcy. Z tym jednak, że suma kar pieniężnych nałożonych za naruszenia stwierdzone podczas jednej kontroli drogowej, nie może przekroczyć kwoty 12 000 złotych. Dotyczy to kar nakładanych na przewoźnika, nie wlicza się do tej kwoty, kar nałożonych na kierowcę i zarządzającego transportem.
Za jazdę na magnesie nie tylko konsekwencje finansowe.
Jazda na magnesie, w przypadku powtórzenia się takiego naruszenia, grozi wszczęciem procedury w sprawie oceny dobrej reputacji. Stanowi ona warunek wykonywania działalności transportowej. Jej wszczęcie jest obligatoryjne w sytuacji popełnienia 3 BPN/na kierowcę/na rok (chodzi o 3 naruszenia o tym samym poziomie wagi, a nie te same naruszenia – art. 7d ust. 1 pkt 2 ppkt a ustawy o transporcie drogowym).
Należy zwrócić uwagę, że nie każde wszczęcie procedury w sprawie oceny dobrej reputacji musi automatycznie zakończyć się jej odebraniem.
Dokonując oceny dobrej reputacji organ powinien wziąć pod uwagę w szczególności:
- czy liczba stwierdzonych naruszeń jest nieznaczna w stosunku do liczby kierowców zatrudnionych przez przedsiębiorcę bądź będących w jego dyspozycji oraz skali prowadzonych operacji transportowych;
- czy istnieje możliwość poprawy sytuacji w przedsiębiorstwie, w tym czy w przedsiębiorstwie podjęto działania mające na celu wdrożenie prawidłowej dyscypliny pracy lub wdrożono procedury zapobiegające powstawaniu naruszeń obowiązków lub warunków przewozu drogowego;
- interes społeczny kontynuacji działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę, w szczególności jeżeli cofnięcie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego spowodowałoby w znaczący sposób wzrost poziomu bezrobocia w miejscowości, gminie lub regionie;
- opinię polskiej organizacji o zasięgu ogólnokrajowym zrzeszającej przewoźników drogowych, działającej od co najmniej 3 lat, której przedsiębiorca jest członkiem.
Dopiero po przeprowadzeniu przez organ postępowania dowodowego dotyczącego w/w kryteriów, wydaje on decyzję. Organ stwierdza w niej, albo utratę dobrej reputacji – w przypadku uznania, że utrata dobrej reputacji będzie stanowiła proporcjonalną reakcję za popełnione naruszenia, albo że dobra reputacja pozostaje nienaruszona – w przypadku uznania, że utrata dobrej reputacji będzie stanowiła nieproporcjonalną reakcję za popełnione naruszenia. W tym zakresie warto zwrócić uwagę na . wyrok WSA w Bydgoszczy w sprawie II SA/Bd 1280/16.
Inne naruszenie – podłączenie wyłącznika do tachografu.
Inne naruszenie polegające na ingerencji w działanie tachografu, stanowi to sklasyfikowane pod lp. 6.1.3. załącznika nr 3 do u.t.d.
6.1.3. Podłączenie do tachografu niedozwolonego urządzenia lub przedmiotu wykonanego lub przeznaczonego do celów podrabiania lub przerabiania danych rejestrowanych przez tachograf lub korzystanie z tego urządzenia lub przedmiotu
Stanowi ono najpoważniejsze naruszenie (NN), zagrożone karą 10.000,00 zł, która jest nakładana na przewoźnika.
Również w przypadku tego naruszenia, grzywnę w wysokości 2.000,00 zł zapłaci kierowca (lp. 7.1. załącznika nr 1 do ustawy).
W tym przypadku, z konsekwencjami powinien liczyć się również zarządzający transportem,który zapłaci karę w wysokości 2.000,00 zł (lp. 16 załącznika nr 4 do ustawy).
Już jedno naruszenie powoduje wszczęcie procedury dotyczącej oceny dobrej reputacji.
W przypadku tego naruszenia, przewoźnikowi oprócz kary finansowej grozi wszczęcie procedury w sprawie oceny dobrej reputacji już w przypadku jednego naruszenia. Zgodnie z art. 7d ust. 1 pkt 2 ppkt b ustawy o transporcie drogowym, procedurę wszczyna się w przypadku wydania wykonalnej decyzji administracyjnej o nałożeniu kary pieniężnej za najpoważniejsze naruszenie określone w załączniku nr 3 (…). Podłączenie do tachografu niedozwolonego urządzenia lub przedmiotu wykonanego lub przeznaczonego do celów podrabiania lub przerabiania danych rejestrowanych przez tachograf lub korzystanie z tego urządzenia lub przedmiotu, stanowi takie naruszenie.
Różna kwalifikacja, różne konsekwencje.
Tym samym ingerencja w działanie tachografu, w zależności od tego na czym polega, jest różnie kwalifikowana. Różne są również jej konsekwencje, zarówno w zakresie wysokości przewidzianych kar, jak i przede wszystkim procedury dotyczącej oceny dobrej reputacji. Należy jednak poczynić zastrzeżenie, że pojawiają się informacje o zmianie podejścia kontrolujących do kwalifikacji naruszenia polegającego na użyciu magnesu. I uznawaniu go, podobnie jak innych sposobów ingerencji w działanie tachografu, za naruszenie sklasyfikowane pod lp. 6.1.3. załącznika nr 3 do u.t.d. Jest ono wówczas zagrożone wyższą karą pieniężną (10.000,00 zł) oraz surowszymi konsekwencjami w zakresie oceny dobrej reputacji (waga naruszenia – NN).
Inne konsekwencje finansowe ingerencji w tachograf – nawet 15.000,00 zł.
Należy również zwrócić uwagę na uprawnienia służb kontrolnych wynikające z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 165/2014. Mają one prawo skierować pojazd do zatwierdzonego warsztatu w celu przeprowadzenia dodatkowych badań, jeżeli znajdą wystarczające dowody pozwalające podejrzewać, że dokonano manipulacji. Badania te mają służyć ustaleniu, czy tachograf działał poprawnie, czy prawidłowo rejestruje i przechowuje dane, i czy poprawne są parametry kalibracji. W przypadku stwierdzenia podłączenia do tachografu urządzenia lub przedmiotu albo zainstalowania oprogramowania, wykonanego lub przeznaczonego do celów podrabiania lub przerabiania danych rejestrowanych przez tachograf, koszty badania i doprowadzeniem do prawidłowego działania badanego tachografu poniesie przewoźnik. Mogą one wynieść nawet do 15 000 zł (art. 26 ust. 5 ustawy z 5 lipca 2018 r. o tachografach).
Czy ingerencja w działanie tachografu stanowi przestępstwo?
W publikacjach dotyczących konsekwencji prawnych manipulowania tachografem pomijana jest kwestia odpowiedzialności karnej. Należy jednak zwrócić na nią uwagę, ze względu na dodanie w kodeksie karnym nowego przepisu. Przewiduje on karalność za cofanie lub inną ingerencję we wskazania licznika przebiegu w pojeździe mechanicznym. Mowa o obowiązującym od 25 maja 2019 r. art. 306a kodeksu karnego. Przepis stanowi, że kto zmienia wskazanie drogomierza pojazdu mechanicznego lub ingeruje w prawidłowość jego pomiaru, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Tej samej karze podlega również ten kto zleca wykonanie takiego czynu. Celem wprowadzenia tego przepisu (tzw. ratio legis) było przeciwdziałanie tzw. procederowi kręcenia liczników. Jednak jego literalne brzmienie może sugerować, że mógłby on mieć zastosowanie w niektórych przypadkach ingerencji w zapisy tachografu. Czy dojdzie do takiej kwalifikacji trudno w tej chwili stwierdzić.
Konsekwencje również dla warsztatu.
Konsekwencje może ponieść również warsztat który dokonywał sprawdzenia tachografu i nie dotrzymania należytej staranności podczas wykonywania usługi. W takim przypadku GUM może cofnąć licencję na prowadzenie działalności w zakresie instalacji, sprawdzania, przeglądów i napraw tachografów. Decyzje takie były już wydawane przez GUM.
Przepisy karne w ustawie o tachografach.
W ustawie z 5 lipca 2018 r. o tachografach znajduje się rozdział 7 – Przepisy karne oraz przepisy o karach pieniężnych. Przewidziano w nim kary za czyny dotyczące tachografów. Najsurowsza kara, bo do 2 lat pozbawienia wolności, przewidziana jest za udostępnianie urządzeń, przedmiotów lub oprogramowania służących do podrabiania lub przerabiania danych rejestrowanych przez tachograf (art 50 ustawy o tachografach).
Surowe kary finansowe przewidziano również za:
- obrót tachografami bez świadectwa homologacji typu; prowadzenie działalności w zakresie instalacji, sprawdzania, przeglądów lub napraw tachografów bez zezwolenia (od 10 000 do 20 000 zł),
- niedokonanie okresowych badań wprowadzonych do produkcji przyrządów rejestrujących, czujników ruchu i kart do tachografu (od 2500 do 5000 zł),
- prowadzenie działalności bez certyfikatu technika warsztatu (od 2500 do 5000 zł),
- inne – art. 54 i 5 ustawy).
Za jazdę na magnesie zawsze odpowiada przewoźnik.
Za jazdę na magnesie zawsze odpowiada przewoźnik. Nawet jeżeli kierowca zezna, że użył magnesu bez jego wiedzy. To wniosek płynący m. in. z niedawnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 21 maja 2019 r. III SA/Po 6/19.
W uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wskazał, że
zauważyć należy, że swoim zachowaniem kierowca dopuścił się naruszenia obowiązków i z punktu widzenia przepisów ustawy o transporcie drogowym, konsekwencje prawne z tego tytułu może ponosić zarówno kierowca w postaci sankcji karnej w trybie przepisów kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia jak i wykonujący przewóz przedsiębiorca w drodze kary administracyjnej za niewłaściwy nadzór nad zatrudnionym przez niego kierowcą.
W omawianej sprawie zdaniem Sądu, przedsiębiorca nie może uwolnić się od odpowiedzialności za naruszenie obowiązków lub warunków przewozu drogowego twierdząc, że nie wiedział, że kierowca założył magnes zakłócający pracę tachografu czy też, że nie miał wpływu na takie zachowanie kierowcy. W przeciwnym razie każdy przewoźnik, który ma zamiar naruszyć ustawowe przepisy tłumaczyłby się, że jego pracownik zrobił coś bez jego zgody czy w ogóle bez jego wiedzy i tym samym uwalniał by się od odpowiedzialności na podstawie art. 92c ust. 1 ustawy.
W jakich przypadkach, przepisy przewidują możliwość uniknięcia kary?
Sądy administracyjne co prawda zwracają uwagę, że przepisy ustawy o transporcie drogowym (u.t.d.) przewidują możliwość uwolnienia się przez przewoźnika od odpowiedzialności. Mowa o art. 92c ust 1 pkt 1 lub ust. 2 ustawy. Jednak z uwagi na jej obiektywny charakter, to przewoźnik powinien wykazać, że nie miał wpływu na powstanie naruszenia i nastąpiło ono wskutek zdarzeń i okoliczności, których nie mógł przewidzieć. Sądy wskazują, że przy ocenie tego należy uwzględnić kryterium należytej staranności. Przewoźnik ma bowiem wpływ na to, czy zatrudniani przez niego kierowcy dopuszczają się naruszeń. Nawet jeśli są one przez nich umyślnie zawinione. Wpływ ten polega, między innymi, na prowadzeniu odpowiednich szkoleń, dokonywaniu kontroli lub doborze kadry, w taki sposób, aby do naruszeń nie dochodziło. Podkreślenia wymaga, że przedsiębiorca ma możliwość reagowania na działania osób, którymi posługuje się przy wykonywania transportu drogowego. Między innymi poprzez bieżącą kontrolę dokumentacji obrazującej czas pracy kierowcy i stosowanie środków dyscyplinujących.
Podsumowanie.
Ingerencja w działanie tachografu to jedno z najpoważniejszych naruszeń. W zależności od tego na czym polega, jest różnie kwalifikowana. Różne są również jego konsekwencje, zarówno w zakresie wysokości przewidzianych kar, jak i przede wszystkim procedury dotyczącej oceny dobrej reputacji. W przypadku gdy naruszenie takie zostanie zakwalifikowane jako sklasyfikowane pod lp. 6.1.3. załącznika nr 3 do u.t.d., wówczas zagrożone jest karą pieniężną w wysokości 10.000,00 zł. Stanowi ono najpoważniejsze naruszenie (NN), którego jednokrotne popełnienie wiąże się z wszczęciem procedury dotyczącej oceny dobrej reputacji. Naruszenie takie wiąże się z konsekwencjami zarówno dla przewoźnika, zarządzającego transportem oraz kierowcy. Oprócz kar, przewoźnik może ponieść również koszty badania i doprowadzeniem do prawidłowego działania badanego tachografu. Mogą one wynieść nawet 15 000 zł.
Powyższe artykuł opisuje konsekwencje w transporcie krajowym. W przypadku transportu międzynarodowego konsekwencje mogą być surowsze i wysokość kar zależy od regulacji prawnych konkretnego państwa.
Masz pytania?
Zapraszamy do kontaktu z Kancelarią sekretariat@prawnicytransportu.pl lub telefonicznie 691 839 919.
Podobał Ci się ten artykuł?
Jeśli tak, to zapisz się na subskrypcję. Powiadomię Cię o nowych artykułach.
