SENT – korzystne wyroki

W tym wpisie staramy się na bieżąco gromadzić ważne i korzystne dla przedsiębiorców wyroki sądów administracyjnych dotyczące spraw, w których do naruszenia obowiązków SENT doszło w wyniku roztargnienia lub przeoczenia, a nie celowego działania. Więcej na temat tego czy możliwe jest uniknięcie w takich przypadkach  kar we wpisie SENT-czy możliwe jest uniknięcie kar za błędy,  SENT-odstąpienie od kary oraz SENT-odwołanie od kary. (SENT-korzystne wyroki)

Należy jednak zwrócić uwagę, że orzeczenia wydane w indywidualnych sprawach nie wiążą innych sądów orzekających choćby w identycznych sprawach. Jednak argumentacja użyta przez Sąd w konkretnej sprawie mogą okazać się użyteczna w innej.

Interes publiczny

Ważne wyroki dotyczące przesłanki interesu publicznego.

• wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie I SA/Ol 204/18,  w pełni zaakceptowany przez Naczelny Sąd Administracyjny (m. in. II GSK 1696/18 oraz II GSK 1385/19)
• wyroki w sprawach I SA/Go 694/19, III SA/Lu 303/19, III SA/Lu 307/19)
• wyroki w sprawach II SA/Gl 84/19, II SA/Gl 97/19, II SA/Gl 98/19
• wyrok WSA w Gliwicach z dnia 6 listopada 2018 r., I SA/Gl 660/18
• wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 5 grudnia 2018 r., III SA/Wr 424/18
• wyrok NSA z dnia 18 maja 2020 r. II GSK 220/20
• wyrok NSA z dnia 21 maja 2020 r. II GSK 307/20

Jeden środek transportu jedna kara

• wyrok WSA w Warszawie  z dnia 30 października 2020 r., sygn. akt VI SA/Wa 784/20.

Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 5 grudnia 2018 r., III SA/Wr 424/18

Inaczej natomiast przedstawia się sytuacja, jeżeli chodzi o drugą przesłankę, pozwalającą organowi na odstąpienie od nałożenia kary, tj. przesłankę interesu publicznego, której samodzielne spełnienie jest wystarczające dla odstąpienia od wymiaru kary. Mianowicie, o ile Dyrektor IAS prawidłowo zinterpretował tę przesłankę, tj. jako dyrektywę postępowania nakazującą mieć na uwadze respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, takich jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie do organów władzy, korekta jego błędnych decyzji, to jednak nie przełożył tych wartości na grunt rozpoznawanej sprawy. W tym celu winien natomiast wziąć wzgląd na to, jaka idea (myśl) przyświecała ustawodawcy. Jak wynika natomiast z uzasadnienia projektu ustawy (u.s.m.d.k.p.t.), ustawa ta ma za zadanie chronić legalny handel towarami uznanymi – w wyniku przeprowadzonych analiz przez krajowego prawodawcę – za „wrażliwe”, ułatwić walkę z „szarą strefą” oraz ograniczyć poziom uszczupleń w kluczowych dla budżetu państwa podatkach, tj. podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym, a także zwiększyć skuteczność kontroli w obszarach obarczonych istotnym ryzykiem naruszenia obowiązujących przepisów. (…) Wprowadzany projektowaną ustawą obowiązek dokonywania zgłoszenia przewozu towaru do rejestru nakłada na podmioty prowadzące działalność gospodarczą dodatkowe obowiązki. Jednakże oceniono je jako w pełni uzasadnione i proporcjonalne w stosunku do obszarów, które będą podlegały ochronie, ponieważ przedmiotem monitorowania przewozu towarów będą towary określane jako „wrażliwe” i należące do grupy najwyższego ryzyka w kraju ze względu na naruszenia przepisów prawa podatkowego oraz negatywny wpływ na konkurencję. W realiach rozpoznawanej sprawy, wydając decyzję, organy obu instancji uwzględniły okoliczności faktyczne ustalone bezpośrednio podczas kontroli, tj. że: z jednej strony, przewoźnik posiada odpowiednie i aktualne zaświadczenie pozwalające mu na przewóz drogowy towaru w postaci oleju napędowego (okoliczność niesporna), które kierowca – w wersji papierowej – okazał natychmiast kontrolującym w czasie kontroli; z drugiej strony, przewoźnik nie wypełnił obowiązku uzupełnienia w rejestrze zgłoszeń systemu monitorowania drogowego zgłoszenia o numerze referencyjnym […] w zakładce „środek transportu” poprzez podanie numeru w/w zaświadczenia (zezwolenia) drogowego. Z powyższego wynika, że spółka (przewoźnik), poprzez poczynione uchybienie, w żaden sposób nie wpisała się do kategorii w/w działań i podmiotów, wobec których skierowano przyjęte rozwiązania prawne lecz dopuściła się drobnego – mającego ściśle charakter formalny – przewinienia. Przewinienie to nie utrudniło przy tym kontroli, jak i nie było skierowane na uszczuplenie należnych Państwu danin. W ocenie Sądu, zaistniała w sprawie sytuacja stanowi elementarną podstawę aby przyjąć, że w takim przypadku, jak przypadek strony, zasada sprawiedliwości społecznej nie przemawia za nałożeniem spornej kary. Nie sposób bowiem uznać, że w interesie społecznym jest nakładanie tak wysokich kar, jak w sprawie, na uczciwych przewoźników, którzy przez niedopatrzenie (pomyłkę) dopuścili się neutralnych – z punktu widzenia interesów Państwa i społeczeństwa – uchybień, których wystąpienia – jako takich – Sąd nie kwestionuje.W opinii Sądu, nałożenie kary w sytuacji takiej, jaka wystąpiła w sprawie, kłóci się z zasadą proporcjonalności (adekwatności). (…) Dla powyższego nie może być obojętnym także i to, że system, w którym strona winna była wprowadzić sporny numer zaświadczenia, nie był doskonały, tj. mimo że pole dotyczące tego numeru pozostawało puste, to jednak pozwalał on na zamknięcie dokumentu elektronicznego z informacją o kompletności statusu zgłoszenia. (…) Brak stosownego zapisu w systemie nie był bowiem spowodowany brakiem uprawnień do przewozu określonych towarów. Jak wynika z przedstawionych przez organy ustaleń faktycznych, skarżąca spółka dysponowała stosownym zaświadczeniem. (…) Sąd stwierdza zatem, że ocenione – w sposób j/w – okoliczności faktyczne, towarzyszące nie wpisaniu przez skarżącą spółkę do zgłoszenia SENT numeru posiadanego zaświadczenia, czynią niezbędnym – co najmniej – ponowne rozważenie przez Dyrektora IAS odstąpienia od wymierzenia kary zgodnie z art. 22 ust. 3 ustawy. (…) (SENT-korzystne wyroki)

Takie postępowanie organu narusza natomiast przepisy art. 22 ust. 2 w zw. z ust. 3 u.s.m.d.k.p.t. w zw. z przepisami (zasadami tam wyrażonymi) art. 121 § 1, art. 122, art. 124, art. 191 oraz art. 210 § 1 pkt 6 i § 4, a w konsekwencji art. 122 O.p

wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 5 grudnia 2018 r., III SA/Wr 424/18

Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 6 listopada 2018 r., I SA/Gl 660/18.

Sprawa dotyczyła kary pieniężnej za błędnie wpisane dane w zgłoszeniu SENT.

Uchylając decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w uzasadnieniu wyroku wskazał, że:

(…) przepisy ustawy nie tylko sankcjonują stwierdzone nieprawidłowości lecz również przewidują możliwość odstąpienia od tych sankcji. Kara pieniężna jest sankcją za naruszenie przepisów ustawy jednakże jednocześnie ustawodawca przewidział sytuacje, w których należy odstąpić od tej kary nie tylko na wniosek zainteresowanego lecz również z urzędu. Oznacza to, że mimo, iż kara jest konsekwencją niespełnienia opisanych w ustawie obowiązków, to jednak należy ocenić wagę tych naruszeń i ich charakter, skoro w ustawie zawarto przepisy dotyczące odstąpienia od tej sankcji. Tak więc na organie administracyjnym ciąży, objęty zaufaniem, obowiązek nie tylko stosowania przepisów o karach, lecz również o zwolnieniu od tych kar. Istnieją bowiem sytuacje, w których udzielenie przedmiotowej ulgi leży nie tylko w interesie podmiotu, który dopuścił się naruszenia lecz również w interesie publicznym, takim jak ogólnie pojęta sprawiedliwość polegająca na zważeniu stwierdzonego uchybienia i okoliczności z tym uchybieniem związanych z wysokością przewidzianej za to naruszenie kary. Powinno to nastąpić z uwzględnieniem konstytucyjnej zasady proporcjonalności, w tym również co do przychodu osiągniętego z przedmiotowego transportu przez przewoźnika.”

Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 28 czerwca 2018 r., I SA/Ol 204/18.

Wyrok jest prawomocny w wyniku oddalenia przez Naczelny Sąd Administracyjny skargi organu. Wyrok NSA z 7 grudnia 2018 r., II GSK 1696/18.

sprawa dotyczyła kary w wysokości 5.000 zł za nie uzupełnienie w zgłoszeniu SENT numeru licencji przewoźnika.

Uchylając decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w uzasadnieniu wyroku wskazał, że:

Błędne natomiast jest wynikające z zaskarżonej decyzji kategoryczne stanowisko organu odwoławczego co do tego, że w sprawach kar pieniężnych za naruszenie przepisów ustawy SENT – co do zasady – wykluczone jest, w ramach badania możliwości odstąpienia od nałożenia kary, rozważanie zaistnienia przesłanki interesu publicznego. Swoje stanowisko organ motywuje celem ustawy SENT, jakim jest uszczelnianie systemu podatkowego i walka z „szarą strefą”. Argumentację tę poparto powołaniem się na konstytucyjną zasadę równości wobec prawa. Organ uważa, że skoro obowiązek zapłaty kary jest skutkiem naruszenia prawa (niewykonania obowiązków przewoźnika określonych w ustawie SENT) to nie jest w interesie publicznym odstąpienie od nałożenia kary. Organ wskazał, że „nieuprawnione uprzywilejowanie jednego podmiotu w stosunku do innych stanowi naruszenie interesu publicznego. Odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej w sytuacji naruszenia przepisów prawa oznaczałoby nieuzasadnione przysporzenie ze strony Skarbu Państwa na rzecz osoby prowadzącej działalność gospodarczą i godziłoby w konstytucyjną zasadę równości wobec prawa.” W ocenie Sądu jest to stanowisko błędne i z gruntu pozbawione logiki. Przecież art.22 ust.3 ustawy SENT daje, w literalny sposób, możliwość odstąpienia od nałożenia kary albo w razie wystąpienia przesłanki ważnego interesu przewoźnika, albo właśnie z uwagi na interes publiczny. W tym zakresie Sąd uznaje za w pełni słuszne stanowisko przedstawione w skardze, gdzie podniesiono, że wprowadzenie przez ustawodawcę przesłanki interesu publicznego świadczy, że przewidział on sytuacje, w których odstąpienie od dochodzenia należności będzie zbieżne z tym interesem. Słusznie zauważył także skarżący, że badanie przesłanki interesu publicznego nie powinno być ograniczane do konfrontacji z zasadami równości oraz powszechności opodatkowania. Bowiem takie podejście sprawiłoby, że w zasadzie każda ulga w zapłacie należności publicznoprawnych powstałych wskutek naruszenia przepisów, mimo iż przewidziana przez ustawodawcę, byłaby udzielona w sprzeczności z ww. zasadami konstytucyjnymi.

Stanowisko organu, wykluczające z zasady możliwość stwierdzenia interesu publicznego w odstąpieniu od nałożenia kary pieniężnej, narusza przepis art.22 ust.3 ustawy SENT poprzez jego błędną wykładnię, a ponadto godzi w zasadę legalizmu oraz zasadę zaufania do organu podatkowego, wyrażone w art.120 i 121 §1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. DzU 2017 r. poz.201 ze zm., dalej: „Op”), a także w zawartą w art.187 §1 Op zasadę oficjalności postępowania dowodowego, zgodnie z którą organ podatkowy jest obowiązany zebrać i w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy. W rozpatrywanej sprawie organ nie odniósł zebranego w sprawie materiału dowodowego do przesłanki interesu publicznego w odstąpieniu od nałożenia na skarżącego M.J. kary pieniężnej.

(…)

Powtórzyć należy, że skoro ustawa SENT przewiduje możliwość odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej z uwagi na przesłankę interesu publicznego, to niedopuszczalnym jest ogólne stwierdzenie, że nie można odstąpić od nałożenia kary, gdyż nie leży w interesie publicznym takie działanie, bez wskazania przy tym konkretnych argumentów, odnoszących się do realiów rozpatrywanej sprawy. Prawidłowo stosując przepis art.22 ust.3 ustawy SENT, organ powinien, przykładowo, wskazać sytuacje, w których jego zdaniem dopuszczalne byłoby odstąpienie od nałożenia na przewoźnika kary pieniężnej z uwagi na interes publiczny, a następnie ocenić, czy w niniejszej sprawie zachodzi taka możliwość, albo organ powinien przynajmniej wyjaśnić, dlaczego w tej akurat konkretnej sytuacji zastosowanie tej przesłanki nie jest możliwe. Wykluczenie, co do zasady, odstąpienia od nałożenia kary z powodu braku interesu publicznego w sytuacji, gdy przepis ustawy możliwość taką przewiduje, jest naruszeniem ww. zasad ogólnych oraz prawa materialnego poprzez błędną wykładnię przepisu art.22 ust.3 ustawy SENT i uzasadnia uchylenie zaskarżonej decyzji.

Rozpatrując sprawę ponownie, organ uwzględni ocenę prawną zawartą w wyroku, w szczególności w zakresie interpretacji pojęcia „interes publiczny”, użytego w art.22 ust.3 ustawy SENT oraz zbada możliwości jego zastosowania w niniejszej sprawie, a następnie dokona ponownej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, zgodnej z prawidłową wykładnią pojęcia „interes publiczny”, z poszanowaniem zasad zawartych w art. art.120, art.121 §1 oraz art.187 §1 Op.

Wyrok WSA w Krakowie z dnia 17 września 2018 r., III SA/Kr 734/18. 

sprawa dotyczyła kary w wysokości 5.000 zł za nie uzupełnienie w zgłoszeniu SENT numeru licencji przewoźnika oraz nie wskazanie numeru dokumentu przewozowego.

Uchylając decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w uzasadnieniu wyroku wskazał, że:

W sprawie nie budzi wątpliwości, że skarżąca posiadała wydaną przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego licencję nr […] na wykonywanie międzynarodowego zarobkowego przewozu drogowego rzeczy i numer tej licencji mógł zostać wpisany w zgłoszeniu SENT.

Z argumentacji spółki wynikało, że numer posiadanej licencji nie został wpisany z powodu niejednoznacznego oznaczenia tego pola i mylnej informacji systemowej, która mimo, że pole pozostało puste, pozwalało na zamknięcie dokumentu elektronicznego z informacją o kompletności statusu zgłoszenia.

W ocenie Sądu, argumentacja skarżącej spółki zasługiwała na uwzględnienie w kontekście możliwości odstąpienia od wymierzenia kary z tego tytułu. Brak stosownego zapisu nie był spowodowany brakiem uprawnień do przewozu określonych towarów. Jak wynika z przedstawionych przez organy ustaleń faktycznych, skarżąca spółka dysponowała stosowną licencja (nr […]).

Jakkolwiek rację ma organ II instancji, twierdząc, że strona prowadząca działalność transportową, w związku z wprowadzeniem nowych regulacji prawnych, wiedzę w tym zakresie winna przede wszystkim czerpać z regulacji prawnych, to jednakże, gdy nowym regulacjom prawnym towarzyszy uruchomienie programu komputerowego, np. w postaci określonego graficznego formularza elektronicznego, to powinien on zawierać oznaczenia rubryk podlegających wypełnieniu przez przewoźnika w taki sposób, aby nie rodziły żadnych wątpliwości, a w sytuacji, gdy ustawa przewiduje obligatoryjne podanie określonych danych (art. 5 ust. 1 pkt 6 ustawy o SENT), to niewypełnienie określonego pola z obowiązkowymi danymi, to program komputerowy nie powinien pozwolić na zamknięcie dokumentu elektronicznego z informacją o kompletności statusu zgłoszenia. Organy nie zaprzeczyły, że sytuacja opisana przez skarżącą spółkę mogła mieć miejsce z uwagi m. in. na „ograniczenia jakie narzucają wszystkie programy komputerowe”, a przedstawiona w tym zakresie argumentacja w wydanych rozstrzygnięciach nakierowana była głównie na przerzucenie całej odpowiedzialność w rozpoznawanym przypadku na skarżącą spółkę.

W ocenie Sądu, okoliczności faktyczne towarzyszące nie wpisaniu przez skarżącą spółkę do zgłoszenia SENT numeru posiadanej licencji jak również ewidentne naruszenia postępowania poprzedzającego wydawanie przez organ I instancji decyzji o wymierzeniu kary pieniężnej w wysokości 5.000 zł za nieuzupełnienie zgłoszenia o dane, o których mowa w art. 5 ust. 4 pkt 6 ustawy o SENT, czyniły zasadnym co najmniej rozważenie przez organy orzekające w sprawie odstąpienie od wymierzenia kary na podstawie art. 24 ust. 3 ustawy o SENT. Zawarte w zaskarżonej decyzji wywody o bardzo ogólnym charakterze, co do stosowania przedmiotowego przepisu, w żadnym zakresie nie odnosiły się do uwarunkowań faktycznych jak i prawnych w jakich doszło do naruszenia według organów art. 5 ust. 4 pkt 6 ustawy o SENT.