Kary z ustawy SENT

SENT to robocze określenie ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi. Obowiązuje ona od 18 kwietnia 2017 r. Początkowo dotyczyła przewozu tzw. towarów wrażliwych. Następnie została rozszerzona na przewóz odpadów oraz na niektóre przewozy produktów rolnych i owoców. Od listopada 2024 r. objęła ona również wszystkie przewozy wykonywane przez zagranicznych przewoźników. Obecnie rozważa się objęcie monitorowaniem przewozu betonu oraz niektórych przewozów tekstyliów. Z przewozami SENT wiążą się określone obowiązki. Dotyczą one przede wszystkim przewoźników, nadawców i odbiorców. Należy do nich: dokonywanie zgłoszeń do rejestru SENT, monitorowanie GPS oraz obowiązek przedstawienia środka transportu do kontroli (w przypadku jego nałożenia). Obowiązki SENT zostały zabezpieczone jest sankcjami. Ich naruszenie powoduje nałożenie kar pieniężnych. Są one surowe. Dlatego warto dobrze zapoznać się z obowiązkami SENT.

Administracyjne kary pieniężne z ustawy SENT

Na przedsiębiorców (podmiot odbierający, wysyłający lub przewoźnika) mogą zostać nałożone kary administracyjne. Postępowanie dotyczące ich nałożenia toczy się w oparciu o przepisy ordynacji podatkowej (jest to tzw. tryb administracyjny). Więcej na temat przebiegu postępowania można przeczytać klikając w link do artykułu. SENT – Postępowanie dotyczące nałożenia kary pieniężnej.

Co do zasady przyjmuje się, że kary pieniężne nakłada się niezależnie od tego, czy naruszenie było zawinione. Dlatego organy co do zasady nie badają przyczyn naruszenia, ale wyłącznie stwierdzają fakt naruszenia. Nie oznacza to jednak, że organ nie może odstąpić od nałożenia kary. Możliwość taką daje przesłanka ważnego interesu strony oraz interesu publicznego. Napisaliśmy o tym we wpisie SENT-czy możliwe jest uniknięcie kar za błędy?

Kary pieniężne za poszczególne naruszenia zostały określone w sztywnej wysokości. Oznacza to, że nie podlegają one miarkowaniu, ale w przypadku konkretnego naruszenia nakładana jest kara w konkretnej wysokości. Więcej na ten temat w artykule SENT zmniejszenie kary-czy jest możliwe? Kary przewidziane w ustawie SENT wynoszą w przypadku niektórych naruszeń 10 000 zł (np. nieprzekazywania danych GPS lub błędów w zgłoszeniu albo nieuzupełnienia danych, np. stanu licznika LPG). W przypadku innych naruszeń wynoszą 20 000 zł ( np. w przypadku nie stawienia się do kontroli). W przypadku niezgłoszenia przewozu kara wynosi 46% wartości brutto towaru przewożonego podlegającego obowiązkowi zgłoszenia, nie mniej niż 20 000 zł. Za niedostarczenia zgłoszonego towaru do miejsca dostarczenia towaru albo miejsca zakończenia przewozu na terytorium kraju grozi kara w wysokości 100 000 zł.

Kary za poszczególne naruszenia mogą się kumulować, podobnie jak w przypadku wykonywania kilku przewozów.

Grzywny na kierowców

Za naruszenia SENT kierowcy mogą zostać ukarani grzywną w wysokości od 5000 do 7500 zł. Jest ona nakładana w trybie określonym w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia.  Prawo ich nakładania i pobierania w drodze mandatu karnego mają funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej, Policji, Straży Granicznej, inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego. W tym miejscu warto zwrócić uwagę na to kiedy kierowca powinien odmówić przyjęcia mandatu. Nie raz bowiem zdarzały się sytuacje, że pomimo wstępnego stwierdzenia naruszenia SENT i skierowania sprawy do sądu, kierowca został uniewinniony lub umorzono postępowanie albo odstąpiono od nałożenia kary.

SENT-kary pieniężne i grzywny mogą być nakładane jednocześnie

Za jedno naruszenie może zostać nałożona zarówno kara pieniężna na przewoźnika, jak i mandat na kierującego pojazdem. Są to dwa niezależne od siebie tryby postępowania.

Kary z ustawy SENT są bardzo surowe

Kary z ustawy SENT są bardzo surowe, dlatego skrupulatne wykonywanie obowiązków jest najlepszym sposobem ich uniknięcia.

Co w przypadku drobnych błędów SENT

Jak wynika z powyższego, kary przewidziane w ustawie SENT są surowe. Nie jest możliwe ich obniżenie (zmniejszenie). Co zatem jeżeli przedsiębiorca popełni drobny błąd formalny? Czy w takiej sytuacji musi zostać ukarany wysoką karą?

Odstąpienie od nałożenia kary

Przepisy SENT przewidują możliwość odstąpienia od nałożenia kary. Różni się ono od umorzenia postępowania, o którym piszemy we wpisie SENT: umorzenie postępowania w sprawie kary. W przypadku odstąpienia od nałożenia kary, organ pomimo stwierdzenia naruszenia, rezygnuje z nałożenia kary za nie. Przepisy SENT przewidują dwie przesłanki odstąpienia od nałożenia kary

• przesłankę ważnego interesu strony
• przesłankę interesu publicznego

Ważny interes strony

W przypadku ważnego interesu strony, przesłanka ta odczytywana jest w powiązaniu z sytuacją majątkową strony. W praktyce sprowadza się to do oceny tego, czy strona jest w stanie uregulować nałożoną karę. Przesłanka ta ma wyjątkowy charakter. Bowiem hipotetycznie odnosi się wyłącznie do takiego podmiotu, którego sytuacja finansowa jest na tyle zła, że nie będzie on w stanie uregulować nałożonej kary. Przyjmuje się, że przesłankę tę organy badają wyłącznie na wniosek.

Interes publiczny

W praktyce o wiele ważniejsza od przesłanki ważnego interesu strony jest przesłanka interesu publicznego.  Pojęcie to nie zostało zdefiniowane w ustawie. Oznacza to, że  wypełnienie go treścią należy do organów decydujących o nałożeniu kary. W orzeczeniach dotyczących spraw SENT, sądy nie wskazują na definicję pojęcia interesu publicznego. Wskazują natomiast na zasady przez pryzmat których należy go oceniać, w szczególności zasadę proporcjonalności. Pojęcie interesu publicznego to rodzaj tak zwanej klauzuli generalnej, która umożliwia organom uwzględnienie w ramach niej różnych okoliczności, między innymi tego, by nałożona kara nie była niesprawiedliwa.

Kara powinna być proporcjonalna

Jak wskazują sądy w orzeczeniach dotyczących SENT – przy wykładni interesu publicznego należy respektować wartości wspólne dla całego społeczeństwa, takie jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej. W interesie publicznym jest budowanie u obywateli i podmiotów gospodarczych zaufania do organów państwa, a nałożenie kary pieniężnej powinno nastąpić z uwzględnieniem zasady proporcjonalności. Surowość kary wymierzonej przez organ administracyjny nie może być nieproporcjonalna do przewinienia, którego kara dotyczy.

Przesłanka interesu publicznego ma znaczenie ze względu na rodzaj naruszenia, a nie podmiot, który naruszył przepisy. Już chociażby z tego względu jawi się jako bardziej sprawiedliwa. O ewentualnym odstąpieniu od nałożenia kary powinien decydować rodzaj błędu – jego istotność. W szczególności, czy powodował zagrożenie wpływów Skarbu Państwa. A także to jak do niego doszło. Na przykład, czy nieumyślnie lub w wyniku przeoczenie. W takim przypadku możliwe jest ustalenie, czy w przypadku określonego naruszenia popełnionego w konkretnych okolicznościach uzasadnione jest odstąpienie od nałożenia kary. Powinno to nastąpić niejako bez względu na podmiot,  który je popełnił. Chodzi o to czy w konkretnych okolicznościach  odstąpienie od nałożenia kary jest uzasadnione. Czy nałożenie kary stanowiłoby proporcjonalną reakcją na naruszenie. I czy gdyby takie same okoliczności dotyczyły innego podmiotu to również należałoby odstąpić od jej nałożenia.

Podsumowanie:

• W przypadku stwierdzenia naruszenia SENT Organy mają możliwość odstąpić od nałożenia kary.
• Odstąpienie od kary w SENT jest wyjątkiem, a nie regułą.
• Organy mogą to zrobić w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem strony lub interesem publicznym.
• Najlepszą metodą na uniknięcie kary jest skrupulatne przestrzeganie obowiązków SENT.
• Jeśli jednak błąd już się pojawi, warto aktywnie uczestniczyć w postępowaniu i przedstawić argumenty na rzecz odstąpienia od kary.