Jak uniknąć kar za błąd RMPD

Po wejsciu w życie przepisów RMPD zgłaszają się do nas przewoźnicy od których pobrano kaucje. We wcześniejszych artykułach wyjaśnialiśmy czym jest RMPD, kogo dotyczy i jakie zagadnienia się z nim wiążą. W tym wpisie natomiast wyjaśniamy, czy możliwe jest uniknięcie kar za błąd RMPD i odzyskanie wpłaconej kaucji, a także, ile trwa postępowanie RMPD oraz jakie są jego koszty.

Dlatego, jeżeli przeszli Państwo kontrolę RMPD, został sporządzony z niej protokół i pobrana kaucja, zachęcamy do zapoznania się z poniższym wpisem. Jednocześnie zaznaczamy, że wobec krótkiego czasu obowiązywania nowych regulacji nie wykształciła się praktyka orzecznicza organów oraz sądów administracyjnych. Dlatego informacje w artykule opierają się przed wszystkim na brzmieniu przepisów oraz naszym doświadczeniu z przeprowadzonych spraw SENT (od 2017 r.) oraz spraw dotyczących kar z ustawy o transporcie drogowym (u.t.d.). Zaznaczamy jednocześnie, że w wielu przypadkach odzyskanie kaucji może być trudne. A to dlatego, że nakładanie kar za RMPD jest niezależne od winy, a przepisy u.t.d. nie przewidują wprost mechanizmu odstąpienia od nałożenia kary, co zostanie wyjaśnione w dalszej części wpisu. Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że cała procedura związana z nałożeniem kary pieniężnej oraz kaucują, może trwać kilka, a nawet kilkanaście miesięcy. Tylko w wyjątkowych sytuacjach może dojść do szybkiego zwrotu pobranej kaucji. Dlatego firmy decydujące się na próbę odzyskania kaucji muszą uzbroić się w cierpliwość. Jesteśmy przekonani, że bazując na przedstawionych poniżej informacjach będą Państwo w stanie podjąć właściwą decyzję, o tym, czy podjąć próbę odzyskania wpłaconej kaucji. Jeżeli będą Państwo potrzebowali pomocy w odzyskaniu kaucji zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią.

Kara za drobny błąd RMPD

Z napływających do nas protokołów kontroli RMPD wynika, że duża część spraw dotyczy naprawdę drobnych błędów w zgłoszeniach. Takich jak literówki lub błędy ortograficzne. Drugą kategorię spraw stanowią te związane z przerwą w przekazywaniu danych GPS lub za późnym włączeniem GPS (już po przekroczeniu granicy). Najczęstsze naruszenia opisaliśmy w artykule RMPD częste błędy. Jeszcze inny rodzaj spraw stanowią te, w których istnieją różnice co do interpretacji obowiązków i prawidłowego wypełnienia RMPD. W takich sytuacjach błąd RMPD może być nieprawidłowo przypisany przewoźnikowi.

Po pierwsze: pełnomocnik do doręczeń w Polsce

W pierwszej kolejności należy wskazać, że od chwili otrzymania zawiadomienia o wszczęciu postępowania w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej, firma która nie ma siedziby w Polsce lub innym państwie UE , a ma ją np. w Ukrainie, jest obowiązana wskazać pełnomocnika do doręczeń w Polsce. Nie dotyczy to sytuacji, gdy doręczenie następuje usługą rejestrowanego doręczenia elektronicznego.

Zatem firma nie musi wyznaczać pełnomocnika w momencie otrzymania protokołu kontroli, ale musi to zrobić w momencie otrzymania zawiadomienia o wszczęciu postępowania. Oznacza to, że firmie spoza UE, będzie doręczone tylko pierwsze pismo w sprawie – zawiadomienie. Wraz z nim otrzyma również pouczenie o prawach i obowiązkach. Od tej chwili korespondencja będzie pozostawiana w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia albo doręczana pełnomocnikwowi do doręczeń w Polsce – pod warunkiem, że zostanie on wyznaczony. Stanowi o tym wprost art. 40 §  4 i 5 kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.). Pełnomocnikiem do doręczeń może być każda osoba mająca miejsce zamieszkania w Polsce. Spełnienie powyższego wymogu jest bardzo istotne, bowiem nie zastosowanie się do niego, może spowdować, że strona nie otrzyma decyzji, a o jej wydaniu dowie się dopiero na etapie egzekucji lub nigdy, w przypadku gdy kara zostanie pokryta z kaucji. Więcej na ten temat w artykule Zagraniczny przewoźnik musi ustanowić pełnomocnika do doręczeń.

W tym zakresie sprawy RMPD róznią się od spraw SENT, bowiem prowadzone są w oparciu o różne procedury. Więcej o tym w dalszej częsci artykułu. W skrócie jednak należy wskazać, że w sprawach SENT wszytstkie pisma doręczane są stroną, bez względu na to gdzie mają siedzibę. Zatem zagraniczne podmioty (np. z Ukrainy) nie muszą ustanawiać pełnomocnika do doręczeń w Polsce. Natomiast w sprawach RMPD już tak.

Poniżej przedstawiamy skrócony opis przebiegu postępowania w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej za naruszenia RMPD:

• kontrola na drodze – protokół kontroli
• kaucja
• ewentualny wniosek o zwrot kaucji
• wszczęcie postępowania przez Organ – zawiadomienie o wszczęciu
• wyjaśnienia strony
• decyzja organu pierwszej instancji
• odwołanie od decyzji
• postępowanie przed Organem drugiej instancji
• decyzja Organu drugiej instancji
• skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA)
• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA)
• wniosek o uzasadnienie i doręczenie odpisu wyroku WSA
• skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego
• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA)
• zakończenie postępowania

Bardziej szczególowy opis postępowania znajduje się we wpisie poświęconym karom nakładanym przez ITD – link, a także w filmie.

Odstąpienie od kary za błąd w RMPD

W przypadku przewozów SENT, przepisy wprost umożliwiają organom odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej. Odstąpienie od nałożenia kary należy odróżnić od umorzenia postępowania. W przypadku umorzenia postępowania Organ stwierdza, że przewoźnikowi nie można przypisać naruszenia. Natomiast, w przypadku odstąpienia od nałożenia kary, Organ stwierdza, że naruszenia miało miejsce (przypisuje je przewoźnikowi), ale całkowicie odstępuje od nałożenia kary. Odstąpienie od kary następuje pomimo stwierdzenia nieprawidłowości przy realizacji przewozu SENT. Nie jest wówczas nakładana kara, a jeśli wcześniej pobrana została kaucja, to podlega ona wtedy zwrotowi.

Analogicznych przepisów nie ma w przypadku przewozów RMPD. Kary za naruszenia RMPD reguluje ustawa o transporcie drogowym (u.t.d.). Przepisy tej ustawy przewidują jedynie możliwość umorzenia postępowania (nienakładania kary pieniężnej i zwrotu pobranej kaucji) w przypadku, w którym przewoźnik „nie miał wpływu na powstanie naruszenia, a naruszenie nastąpiło wskutek zdarzeń i okoliczności, których podmiot nie mógł przewidzieć”. Ustawa o transporcie drogowym nie przewiduje wprost możliwości odstąpienia od ukarania w sytuacji, w której co prawda stwierdzona została nieprawidłowość, za którą przewoźnik ponosi odpowiedzialność, lecz jej karanie nie jest uzasadnione. W naszym przekonaniu zastosowanie w takich sytuacjach powinien znaleźć ogólny przepis zawarty w Kodeksie postępowania administracyjnego (k.p.a.), zgodnie z którym organy administracji mają obowiązek odstąpić od ukarania i poprzestać na pouczeniu, jeśli „waga naruszenia prawa jest znikoma, a strona zaprzestała naruszania prawa”. Zastosowanie tego przepisu wydaje się uzasadnione w wielu przypadkach nieznacznych nieprawidłowości o charakterze czysto formalnym, niestanowiących poważnych naruszeń godzących w dobra prawnie chronione przepisami prawa. Niestety, dotychczasowe orzecznictwo sądów administracyjnych odnośnie możliwości zastosowania przepisów k.p.a. o odstąpieniu od nałożenia kary do naruszeń z u.t.d. jest w dużej mierze niekorzystne. Istnieją jednak wyroki korzystne w tym zakresie. Jednocześnie mamy nadzieję, że konsekwentnie podnoszone argumenty przemawiające za koniecznością zastosowania tej regulacji, doprowadzą w końcu do przełomu w orzecznictwie sądów, a w konsekwencji w praktyce organów administracji – nie możemy jednak w tym momencie przewidzieć, czy się to uda, a jeśli tak – to kiedy.

Kary pieniężne w sztywnej wysokości

Na końcu wyjaśnić należy, że zarówno w przypadku spraw RMPD, jak i spraw SENT przepisy ustanawiają kary pieniężne za nieprawidłowości w sposób „sztywny” – tzn. w bezwzględnie oznaczonej wysokości, bez możliwości modyfikowania wysokości nakładanej kary pieniężnej. Tym samym, zgodnie z dominującym orzecznictwem, zarówno organy administracji, jak i sądy nie mają możliwości uznaniowego zmniejszenia wysokości grożącej przewoźnikowi kary pieniężnej z uwagi na charakter zarzucanego mu naruszenia. Nie jest zatem możliwe doprowadzenie do obniżenia kary – a jedyną możliwością redukcji sankcji jest dążenie do całkowitego odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej, ewentualnie umorzenia postępowania.

Mamy nadzieję, że przedstawione powyżej informacje dotyczące sposobu, w jaki polski ustawodawca uregulował odpowiedzialność za naruszenia popełnione przy realizacji przewozów objętych obowiązkiem RMPD, pomogą Państwu podjąć decyzję co do tego, czy chcą Państwo ubiegać się o zwrot pobranej kaucji. Tak jak wskazywaliśmy na początku, nie chcemy zniechęcać Państwa do próby odzyskania zapłaconej kaucji, a wręcz przeciwnie. Zależy nam jednak na tym, żebyście Państwo przed podjęciem decyzji o prowadzeniu sprawy, otrzymali rzetelną informację na temat przebiegu postępowania. Jeżeli zdecydują się Państwo na skorzystanie z naszych usług to zrobimy wszystko co w naszej mocy, aby zmaksymalizować szanse na osiągnięcie satysfakcjonującego Państwa rezultatu.

Autorzy: adwokat dr Dawid Korczyński, prawnik Kacper Depta | PrawnicyTransportu.pl