Tachograf busy 2026: obowiązki, terminy, kary

Od 1 lipca 2026 roku wchodzi w życie obowiązek stosowania tachografów w pojazdach o DMC od 2,5 do 3,5 tony wykonujących międzynarodowy lub kabotażowy transport drogowy towarów. Będzie to stanowiło dużą zmianę dla firm korzystających z floty lekkich pojazdów dostawczych – tzw. busów. Obowiązek wyposażenia busów w tachografy wynika z tzw. Pakietu Mobilności (rozporządzenie 2020/1054). Zmiana ta oznacza, że przedsiębiorcy korzystający z tzw. busów w transporcie międzynarodowym lub kabotażowym będą musieli wyposażyć je w najnowsze inteligentne tachografy i używać ich na takich samych zasadach jak w ciężarówkach. Wszystko wskazuje na to, że przepisy na pewno zaczną obowiązywać. Dlatego przewoźnicy powinni z wyprzedzeniem przygotować się do nadchodzących zmian. Tachograf busy 2026.

Od kiedy obowiązek tachografów busach?

Obowiązek wyposażenia busów w tachografy zacznie obowiązywać 1 lipca 2026 r. Wynika to wprost z rozporządzenia UE 2020/1054, które już obowiązuje — termin wdrożenia został jedynie odroczony. Należy zatem podkreślić, że mowa nie o planach czy projektach legislacyjnych, lecz o obowiązujących przepisach, które przewidują stosowanie tachografów w busach od wskazanej daty.

Kogo będzie dotyczył obowiązek stosowania tachografów w busach

Obowiązek stosowania tachografów będzie dotyczył firm wykonujących międzynarodowy transport drogowy towarów. A także firm wykonujących kabotaże. Zatem takich podmiotów, które już obecnie są zobowiązane do posiadania licencji transportowej na busy. Więcej o tym, jakie firmy muszą ją posiadać, można przeczytać we wpisie Licencje na busy do 3,5 tony.

Obowiązek nie dotyczy:

Przewozy na potrzeby własne a tachograf

Od 1 lipca 2026 r. z obowiązku stosowania tachografów wyłączone pozostają przewozy na potrzeby własne realizowane pojazdami do 3,5 t DMC. Wskazana wartość 3,5 t odnosi się do DMC samego pojazdu, jak i łącznego DMC pojazd z przyczepą lub naczepą.

Wynika to z art. 2 ust. 1 lit. aa Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 zmienionego Rozporządzeniem (UE) nr 2020/1054. Stanowi on, że rozporządzenie 561/2006 [dotyczące obowiązku stosowania tachografów] od 1 lipca 2026 r.  ma zastosowanie do przewozu drogowego rzeczy w międzynarodowym transporcie drogowym lub kabotażowym, gdy dopuszczalna masa całkowita pojazdów łącznie z przyczepą lub naczepą przekracza 2,5 tony. Jednocześnie w art. 3 ust. 1 lit. ha Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 zmienionego Rozporządzeniem (UE) nr 2020/1054 wskazano, że nie ma ono zastosowania do przewozu drogowego pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej – wraz z przyczepą lub naczepą – przekraczającej 2,5 tony, ale nieprzekraczającej 3,5 tony, wykorzystywanymi do przewozu rzeczy, w przypadku gdy przewóz nie ma charakteru zarobkowego i jest wykonywany na potrzeby własne przedsiębiorstwa lub kierowcy, a prowadzenie pojazdu nie stanowi głównego zajęcia osoby prowadzącej pojazd.

Przewozy „na potrzeby własne” realizowane busem z przyczepą nie są zwolnione z tachografu, jeśli DMC całego zestawu przekracza 3,5 t. W takim przypadku obowiązek używania tachografu obowiązuje już przed 1 lipca 2026 r. Więcej na ten temat można przeczytać we wpisie Bus z przyczepą a tachograf

Przewozy na potrzeby własne – wymagania

Należy zwrócić uwagę, że przewóz na potrzeby własne musi spełniać określone kryteria. Jeżeli nie będzie ich spełniał zostanie uznany za transport drogowy wymagający zarówno licencji, jak i posiadania tachografu. Ich brak będzie wiązał się z nałożeniem kary. Inaczej rzecz ujmując, jeżeli kontrolujący stwierdzą, że przewóz nie spełnia kryteriów przewozu na potrzeby własne, potraktują go jak transport. W takiej sytuacji, jeżeli firma nie będzie posiadała licencji oraz tachografu w pojeździe zostanie ukarana. Kary takie wynoszą: 10 000 zł za brak tachografu, 12 000 zł za brak licencji. Kara może zostać nałożona zarówno na firmę, jak i na kierowcę. Kierowcy grozi kara w wysokości do 3 000 zł. Niezależnie od kary finansowej może zostać zatrzymane prawo jazdy w trybie administracyjnym.

Przewóz na potrzeby własne to działalność pomocnicza wobec głównej działalności firmy i jest dopuszczalny, gdy łącznie spełnione są następujące warunki:

• pojazd prowadzi sam przedsiębiorca albo jego pracownik zatrudniony na umowę o pracę;
• przedsiębiorca ma prawny tytuł do pojazdu (np. własność, leasing, najem);
• przewożone rzeczy należą do przedsiębiorcy lub zostały przez niego kupione, sprzedane, wynajęte, wydzierżawione, wyprodukowane, wydobyte, przetworzone albo naprawione;
• cel przejazdu to przewóz osób lub rzeczy na potrzeby przedsiębiorstwa (do/z firmy), w tym przewóz pracowników i członków ich rodzin;
• przewóz nie stanowi usługi wykonywanej w ramach działalności turystycznej.

Ważne: przewóz na potrzeby własne może wykonywać wyłącznie przedsiębiorca albo jego etatowi pracownicy. Jeśli za kierownicą jest osoba na umowie zleceniu, innej umowie cywilnoprawnej lub bez umowy, przejazd nie będzie uznany za przewóz na potrzeby własne. Taki przypadek traktuje się jako transport bez wymaganej licencji, co skutkuje nałożeniem kary — to częsty powód, dla którego organy kontrolne kwestionują charakter przewozu.

Tachograf busy 2026 – obowiązki

• montaż tachografu – dotyczy wszystkich pojazdów, a nie tylko nowych.
• wyrobienie kart kierowców.
• wyrobienie karty przedsiębiorstwa.
• rejestracja czasu pracy na tachografie.
• pobieranie danych z karty kierowcy i tachografu oraz ich archiwizacja.
  

Zestaw B+E jako alternatywa dla samego busa do 3,5 t

Wraz z objęciem busów do 3,5 t w międzynarodowym przewozie rzeczy obowiązkiem stosowania tachografów, warto rozważyć zestaw B+E (bus + przyczepa) o łącznym DMC do ok. 7 t.

Dlaczego to ma sens

• Większa ładowność — dołączenie przyczepy znacząco zwiększa potencjał przewozowy zestawu w niektórych przypadkach prawie trzykrotnie.
• Bez istotnie większych obowiązków administracyjnych — wymogi dotyczące tachografu i licencji są zbliżone jak przy samym busie (w warunkach, w których bus i tak musi je spełniać).
• Brak kwalifikacji wstępnej jak dla C/C+E — kierowca nie musi mieć kwalifikacji wstępnej ani szkolenia okresowego jak przy pojazdach ciężarowych; podstawą jest art. 39a ust. 4 ustawy o transporcie drogowym.
• Jedyny dodatkowy wymóg kierowcy — prawo jazdy kat. B+E.

B+E vs. kategoria C — praktyczne różnice

• Szybsza ścieżka do uprawnień — B+E co od zasady zdobywa się szybciej niż C.
• Zakres egzaminu — B+E wymaga 15 godz. szkolenia praktycznego i wyłącznie egzaminu praktycznego w WORD (plac manewrowy, w tym sprzęganie z przyczepą, oraz jazda w ruchu).
• Mniej formalności szkoleniowych — brak teorii i brak kwalifikacji wstępnej (w odróżnieniu od ścieżki C/C+E).

Co musi mieć kierowca

• Prawo jazdy odpowiedniej kategorii (B+E) dla busa z przyczepą, badania lekarskie i psychologiczne. W przypadku obcokrajowca również świadectwo kierowcy.
• Bez obowiązku kwalifikacji wstępnej / szkolenia okresowego przy przewozie rzeczy busem z przyczepą — zgodnie z art. 39a ust. 4 ustawy o transporcie drogowym.

Wniosek: Skoro bus w przewozie międzynarodowym i tak wymaga tachografu i licencji, to w wielu przypadkach zestaw B+E pozwala podnieść efektywność przewozu bez proporcjonalnego wzrostu obciążeń regulacyjnych, ograniczając się głównie do uzyskania przez kierowcę uprawnień B+E. Z tego względu w wielu przypadkach może być warty rozważenia.

Przeczytaj także: