Przewozy busami na potrzeby własne

Od 21 maja 2022 r. przewozy międzynarodowe pojazdami o DMC od 2,5 do 3,5 tony wymagają licencji wspólnotowej. Za jej brak grożą kary, a naruszenie takie kwalifikowane jest jako najpoważniejsze (NN). Licencji wspólnotowej nie wymagają natomiast przewozy busami na potrzeby własne – zarówno międzynarodowe, jak i krajowe.

Czym jest przewóz na potrzeby własne?

Przewóz na potrzeby własne został zdefiniowany w art. 4 pkt 4 ustawy o transporcie drogowym. Niezarobkowy przewóz drogowy – przewóz na potrzeby własne – każdy przejazd pojazdu po drogach publicznych z pasażerami lub bez, załadowanego lub bez ładunku, przeznaczonego do nieodpłatnego krajowego i międzynarodowego przewozu drogowego osób lub rzeczy, wykonywany przez przedsiębiorcę pomocniczo w stosunku do jego podstawowej działalności gospodarczej, spełniający łącznie następujące warunki:

• pojazdy samochodowe używane do przewozu są prowadzone przez przedsiębiorcę lub jego pracowników
• przedsiębiorca legitymuje się tytułem prawnym do dysponowania pojazdami samochodowymi
• w przypadku przejazdu pojazdu załadowanego – rzeczy przewożone są własnością przedsiębiorcy lub zostały przez niego sprzedane, kupione, wynajęte, wydzierżawione, wyprodukowane, wydobyte, przetworzone lub naprawione albo celem przejazdu jest przewóz osób lub rzeczy z przedsiębiorstwa lub do przedsiębiorstwa na jego własne potrzeby, a także przewóz pracowników i ich rodzin,
• nie jest przewozem w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie usług turystycznych.

Tym samym przewóz na potrzeby własne może być wykonywany wyłącznie przez przedsiębiorcę lub jego pracowników zatrudnionych na umowę o pracę. W przypadku gdy pojazd będzie prowadził kierowca na umowie cywilno-prawnej (np. umowie zlecenie lub własnej działalności gospodarczej) , wówczas przewóz nie będzie uznany za wykonywany na potrzeby własne. W takiej sytuacji zostanie zakwalifikowany jako transport drogowy bez licencji i zostanie nałożona za niego kara. Wysokość grożącej kary w Polsce to 12.000 zł. Brak umowy o pracę dla kierowcy to częsta przyczyna kwestionowania charakteru przewozu jako wykonywanego na potrzeby własne. W tym zakresie istnieje utrwalone i jednoznaczne stanowisko Sądów, np. wyroki II GSK 1865/17, III SA/Gd 936/18. W tym ostatnim wyroku Sąd wyraźnie wskazał, że „pojęcie „pracownik” użyte w art. 4 pkt 4 lit. a u.t.d. oznacza pracownika w rozumieniu art. 2 k.p.”

Krajowy i międzynarodowy przewóz na potrzeby własne został zdefiniowany.

• niezarobkowy krajowy przewóz drogowy – przewóz na potrzeby własne wykonywany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
• niezarobkowy międzynarodowy przewóz drogowy – przewóz na potrzeby własne wykonywany z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej Polskiej

Zaświadczenie – tylko dla pojazdów lub zespołów powyżej 3,5 tony

Wykonywanie niezarobkowego krajowego lub międzynarodowego przewozu rzeczy wymaga posiadania zaświadczenia. Wymóg ten dotyczy jednak wyłącznie pojazdów o DMC powyżej 3,5 tony. Jeżeli jednak przedsiębiorca dysponujący busem chciałby uzyskać takie zaświadczenie, by móc się nim wylegitymować przed służbami kontrolnymi innych Państw, to powinien móc je uzyskać. Będzie to możliwe jeżeli DMC busa z przyczepą będzie przekraczało 3,5 t.

Bus z przyczepą wymaga zaświadczenia

Należy również zwrócić uwagę na to, że jeżeli przewóz na potrzeby własne będzie wykonywany busem z przyczepą, a ich łączne DMC przekroczy 3,5 t, to konieczne będzie zaświadczenie na przewozy drogowe na potrzeby własne w transporcie międzynarodowym rzeczy. Jego brak wiąże się z surową karą. W przypadku przewozu międzynarodowego porównywalną z karą za brak licencji. Na marginesie należy zwrócić uwagę, że bus z przyczepą będzie wymagał również korzystanie z tachografu. Za jego brak również grozi kara. Więcej na ten temat we wpisie Bus z przyczepą a tachograf.

WAŻNE

Międzynarodowe przewozy na potrzeby własne wykonywane busami nie wymagają licencji. Jednak by przewóz zakwalifikować jako wykonywany na potrzeby własne konieczne jest łączne spełnienie kilku kryteriów. Niespełnienie chociażby jednego z nich spowoduje nałożenie surowej kary. Spełnienie kryteriów powinno być udowodnione dokumentami. Dlatego ważne by kierowca w trakcie ewentualnej kontroli dysponował dokumentami potwierdzającymi ich spełnienie.