Za brak kilku wykresówek jedna kara

W przypadku nieprzedstawienia przez kierowcę w trakcie kontroli wykresówek, przewoźnik podlega jednej karze niezależnie od liczby brakujących wykresówek. Nieprawidłowe jest nakładanie oddzielnych kar za każdą brakującą wykresówkę. Za brak kilku wykresówek jedna kara – to sedno wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 24 marca 2021 r.

Wyrok TSUE został wydany na kanwie sprawy prowadzonej przed włoskimi sądami. Jednak z uwagi na to, że dotyczy przepisów unijnych, ma on znaczenie również dla przewoźników z innych krajów, w tym również z Polski.

Włosi nakładali kary za każdą brakującą wykresówkę

W 2013 r., podczas dwóch kontroli drogowych przeprowadzonych we Włoszech, Organy stwierdziły, że prowadzący pojazdy (ciężarowe, autokary i autobusy), nie byli w stanie przedstawić wykresówek tachografu zainstalowanego w ich pojazdach, dotyczących bieżącego dnia i kilku z 28 poprzednich dni. Zostali oni za to ukarani szeregiem oddzielnych kar administracyjnych odpowiadających liczbie brakujących wykresówek.

Ukarani odwołali się od nałożonych kar, a Sąd do którego trafiła sprawa skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytanie prawne. Dotyczyło ono tego jak należy rozumieć unijne przepisy dotyczące tachografów oraz przepisy socjalne odnoszące się do transportu drogowego.

Wyrok TSUE C-870/19

TSUE po przeanalizowaniu włoskich przepisów krajowych oraz przepisów unijnych wydał następujące rozstrzygnięcie:

W wypadku nieprzedstawienia przez kierowcę pojazdu drogowego poddanego kontroli wykresówek urządzenia rejestrującego dotyczących kilku dni pracy w okresie obejmującym dzień kontroli i 28 poprzedzających go dni właściwe organy państwa członkowskiego miejsca kontroli są zobowiązane do stwierdzenia jedynie jednolitego naruszenia obciążającego tego kierowcę i do nałożenia na niego tylko jednej kary.

Wyrok TSUE z 24 marca 2021 r. w sprawach połączonych C-870/19 i C-871/19

Trybunał podkreślił, że prawo Unii ustanawia jednolity obowiązek obejmujący cały okres 29 dni. Tym samym naruszenie obowiązku stanowi jednolite i jednorazowe naruszenie polegające na niemożności przedstawienia, przez danego kierowcę w czasie kontroli całości lub części tych 29 wykresówek. Naruszenie to może prowadzić tylko do jednej kary.

Trybunał wskazał, że kary za naruszenie muszą być skuteczne, proporcjonalne, odstraszające oraz niedyskryminujące. Powinny być one wystarczająco wysokie aby wywrzeć rzeczywisty skutek odstraszający, a jednocześnie dostatecznie elastyczne względem wagi naruszenia.

Trybunał wskazał na ważną gwarancję

Wyrok TSUE ma istotne znaczenie nie tylko dla kwestii kar za brak wykresówek, ale w ogóle dla kar administracyjnych nakładanych za naruszenia w transporcie drogowym. A to ze względu na kwestie, które TSUE rozważał i które doprowadziły go do takiego rozstrzygnięcia. Chodzi o zastosowanie w sprawie art. 49 ust 1 zdanie pierwsze Karty praw podstawowych UE. Dotyczy on zasady ustawowej określoności czynów zabronionych i kar. Wydaje się, że wskazując na jego zastosowanie w sprawie Trybunał wyraźnie zaznaczył, że w przypadku administracyjnych kar pieniężnych mają zastosowanie gwarancje i standardy analogiczne jak w przypadku spraw karnych.

Bezpośrednie zastosowanie wyroku

Pomimo, że wyrok zapadł na gruncie sprawy włoskiej na jego treść mogą powoływać się również polscy przewoźnicy w przypadku analogicznego zagadnienia prawnego.