Prawo jazdy za tachograf

Od 1 stycznia 2022 r. obowiązują przepisy zgodnie z którymi kierowca przyłapany na manipulowaniu tachografem straci prawo jazdy na 3 miesiące. „Prawo jazdy za tachograf” to nowa sankcja administracyjna stosowana wobec kierowców.

Zatrzymanie prawa jazdy grozi kierowcy który podczas bieżącego dziennego czasu prowadzenia pojazdu wykonywał ten przewóz pojazdem wyposażonym w tachograf:

• wbrew obowiązkowi nie rejestrując za pomocą tachografu na wykresówce lub karcie kierowcy wskazań w zakresie prędkości pojazdu, aktywności kierowcy lub przebytej drogi,
• używając cudzej karty kierowcy, używając co najmniej dwóch własnych kart kierowcy, używając cudzej wykresówki, używając jednocześnie kilku wykresówek,
• korzystając z niedozwolonego urządzenia, przedmiotu lub zmienionego oprogramowania umożliwiającego lub powodującego podrabianie lub przerabianie danych rejestrowanych przez tachograf,
• jeżeli tachograf został odłączony.

Podstawa prawna: art. 135 ust. 1 pkt 2a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym.

Na gorącym uczynku

Zgodnie z nowymi przepisami do zatrzymania prawa jazdy uprawnieni są funkcjonariusze Policji i ITD. Uprawnienie to przysługuje w przypadku „przyłapania kierowcy na gorącym uczynku„. Wynika to z treści przepisu i użytego sformułowania „podczas bieżącego dziennego czasu prowadzenia pojazdu wykonywał ten przewóz pojazdem wyposażonym w tachograf”. Powyższe wynika również z uzasadnienia projektu ustawy wprowadzającej ten przepis. Wskazano w nim, że doprecyzowanie warunku dotyczącego zatrzymania uprawnień do kierowania pojazdem (wyłącznie w wyniku ujawnienia naruszenia na tzw. „gorącym uczynku”) jest konieczne z uwagi na poziom dotkliwości kary dla kierowcy. Jak również ze względu na długość okresu aktywności kierowcy podlegającego kontroli drogowej, który może obejmować dzień kontroli i 28 dni go poprzedzających. Uzasadnienie projektu ustawy w którym wskazano powyższe można znaleźć w linku (s.12 uzasadnienia).

Natychmiastowa skuteczność, 24 godziny na dojazd

Zatrzymanie prawa jazdy będzie skuteczne od razu, tj. od chwili kontroli. Po jego zatrzymaniu, kierowca otrzyma pokwitowanie. Będzie ono uprawniało do kierowania pojazdem w okresie 24 godzin od chwili zatrzymania. W przypadku prawa jazdy wydanego zagranicą, gdy kierowca nie ma miejsca zamieszkania w Polsce – 72 godziny. Kierowca będzie miał więc możliwość wrócić do bazy lub do domu.

Dotyczy prawa jazdy krajowego i zagranicznego

Nowe przepisy pozwalają na zatrzymanie prawa jazdy wydanego zarówno w kraju, jak i zagranicą.

Zatrzymanie elektroniczne

Zatrzymanie prawa jazdy następuje przez wprowadzenie informacji o zatrzymaniu do centralnej ewidencji kierowców. Zatem jeżeli kierowca nie będzie posiadał przy sobie dokumentu prawa jazdy to nie będzie to stanowiło przeszkody w jego zatrzymaniu. Dotyczy to kierowców krajowych. W przypadku kierowców posiadających prawo jazdy wydane zagranicą następuje jego fizyczne zatrzymanie.

Natychmiastowa wykonalność decyzji

Po zatrzymaniu prawa jazdy, Policja w ciągu 7 dni przekazuje informację o tym właściwemu Staroście. Następnie Starosta, w terminie 21 dni, wydaje decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy na okres 3 miesięcy. Decyzji nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności. Od decyzji Starosty można złożyć odwołanie, nie wstrzymuje to jednak skuteczności decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy. W praktyce zatem ewentualna procedura odwoławcza nie zakończy się przed upływem 3 miesięcznego okresu na który zostało zatrzymane prawo jazdy.

Podstawa prawna: art. 102 ust. 1 pkt 7 i ust. 1c, 1da ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – o kierujących pojazdami.

Zatrzymanie do 6 miesięcy

Jeżeli osoba będzie kierowała pojazdem silnikowym pomimo wydania decyzji administracyjnej o zatrzymaniu jej prawa jazdy, Starosta wydaje decyzję administracyjną o przedłużeniu okresu, na który zatrzymano prawo jazdy, do 6 miesięcy.

Czy przepis jest Konstytucyjny?

Należy zwrócić uwagę, że analogiczne rozwiązanie dotyczące zatrzymania prawa jazdy obowiązuje w przypadku przekroczenia prędkości w obszarze zabudowanym o więcej niż 50 km/h. Rozwiązanie takie funkcjonuje od kilku lat. Za częściowo niezgodne z Konstytucją uznaje je Rzecznik Prawo Obywatelskich, który przyłączył się do postępowania w Trybunale Konstytucyjnym z wniosku I Prezes Sądu Najwyższego o stwierdzenie jego niekonstytucyjności. Według I Prezes SN nadanie de facto policji kompetencji do arbitralnego decydowania o zatrzymaniu prawa jazdy – bez możliwości weryfikacji okoliczności zdarzenia przez organ administracyjny i sądowy – jest nie do pogodzenia z zasadami obowiązującymi w demokratycznym państwie prawnym. Kierujący pojazdem nie ma bowiem możliwości ochrony swoich praw; nie może kwestionować prawidłowości pomiaru prędkości. (źródło: RPO).

Tym samym, niezależnie od zasadności wprowadzenia regulacji w celu poprawy bezpieczeństwa na drogach, należy zwrócić uwagę, że charakteryzuje się ona automatyzmem i arbitralnością. Zatrzymanie prawa jazdy będzie natychmiast wykonalne. I praktycznie będzie zależało wyłącznie od oceny kontrolujących.

Pierwsze zatrzymania

Już w pierwszych dniach obowiązywania przepisu media poinformowały o przypadkach zatrzymań praw jazdy za manipulowanie tachografem. Więcej w linku.