Dwie kary za jedno naruszenie

Za przekroczenie dopuszczalnej masy całkowitej, długości lub szerokości pojazdu przewoźnikowi grożą dwie kary. Jedna z ustawy o transporcie drogowym, druga z ustawy Prawo o ruchu drogowym. Sytuacja taka, w której nakładane są dwie kary za jedno naruszenie, jawi się jako sprzeczna z zasadą nie karania dwa razy za to samo. Musi zatem budzić poważne wątpliwości konstytucyjne.

Kumulacja kar dotyczy wyłącznie przewoźników, nie dotyczy natomiast przedsiębiorców wykonujących przewozy na potrzeby własne.

Z wysokimi karami muszą liczyć się również przewoźnicy, którzy posiadają zezwolenie na przejazd pojazdu nienormatywnego odpowiedniej kategorii, ale naruszyli jego warunki, chociażby nieznacznie. W takiej sytuacji zostaną potraktowani tak jakby w ogóle nie posiadali zezwolenia. Więcej na ten temat dalszej części artykułu.

Przyczyna takiej sytuacji

Przekroczenie dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu powyżej 12 ton o co najmniej 20 %, może wiązać się z nałożeniem dwóch kar. Jednej w wysokości 10.000,00 zł z ustawy o transporcie drogowym (naruszenie lp. 10.2.4 zał. nr 3). Drugiej w wysokości 15.000,00 zł z ustawy prawo o ruchu drogowym (art. 140ab ust 1 pkt 3 lit. c). Tym samym łączna wysokość kar może wynieść 25.000,00 zł. Dodatkowo, jeżeli zostanie przekroczona długość lub szerokość pojazdu, kara może wynieść nawet 27.000,00 zł. Jeżeli masa lub wymiary pojazdu (zespołu) zostały przekroczone na tyle, że wymagałby on pilotowania, przewoźnik musi liczyć się z dodatkową karą 3.000,00 zł. Zatem po jednej kontroli, na przwoźnika mogą zostać nałożone kary w łącznej wysokości nawet 30.000,00 zł.

Dopuszczalną masę i wymiary pojazdów określa Prawo o ruchu drogowym. I wydane na jego podstawie rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 31 grudnia 2002 r.w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia . W przypadku przekroczenia któregoś z parametrów pojazd (zespół) uznawany jest za nienormatywny.

pojazd nienormatywny – pojazd lub zespół pojazdów, którego naciski osi wraz z ładunkiem lub bez ładunku, wymiary lub rzeczywista masa całkowita wraz z ładunkiem lub bez niego są większe od dopuszczalnych przewidzianych w przepisach niniejszej ustawy.

art. 2 pkt 35a ustawy Prawo o ruchu drogowym

Ruch pojazdów nienormatywnych dozwolony jest pod kilkoma warunkami. Określa je art. 64 ustawy Prawo o ruchu drogowym i następne. Jednym z nich jest uzyskanie zezwolenia na przejazd pojazdu nienormatywnego odpowiedniej kategorii. Pojazd nienormatywny może przewozić tylko i wyłącznie ładunek niepodzielny (art. 64 ust 2 prd).

Kara z ustawy Prawo o ruchu drogowym (PRD)

W przypadku przejazdu pojazdu, którego parametry zostały przekroczone względem dopuszczalnych, czyli przejazdu pojazdem nienormatywnym bez zezwolenia,wymierza się karę pieniężną. Wysokość kary zależy od tego jakiej kategorii zezwolenie byłoby potrzebne by przejechać pojazdem. Wysokość kar została określona w art.140ab ustawy Prawo o ruchu drogowym i może ona wynieść nawet 15 000 zł. Kara taka jest nakładana w przypadku gdy wymiary pojazdu, rzeczywista masa całkowita lub nacisk jednej lub wielu osi zostaną przekroczone o więcej niż 20 %.

Kary za wykonywanie przejazdu drogowego pojazdem (bez ładunku lub z ładunkiem), którego wymiary zostały przekroczone względem normatywnych (dopuszczanych) zostały wprowadzone przez polskiego ustawodawcę ustawą z dnia 18 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2011.222.1321). Obowiązują od 19 października 2012 r.

Kara z ustawy o transporcie drogowym (UTD)

Od 3 września 2018 r. w ustawie o transporcie drogowym dodano nowe rodzaje naruszeń przepisów dotyczących masy i wymiarów pojazdów. Chodzi o naruszenia lp. 10.1.1 – 10.4.3 załącznika nr 3 do u.t.d. UTD przewiduje kary w różnej wysokości, które zależą od tego który parametr został przekroczony, i o jaką wielkość.

Przykładowo naruszenie 10.2.4 polegające na „Dopuszczeniu do wykonywania przewozu drogowego pojazdem lub zespołem pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 12 t, których dopuszczalna masa całkowita została przekroczona co najmniej 20%” zagrożone jest karą 10.000,00 zł.

Wprowadzenie „nowych” rodzajów naruszeń do ustawy o transporcie drogowym wynikało z konieczności implementowania do polskiego porządku prawnego przepisów unijnych.

Dwie ustawy – dwie kary

Konskewencją dodania nowych przepisów jest to, że:

• prawo o ruchu drogowym przewiduje karę za wykonywanie przejazdu drogowego pojazdem (bez ładunku lub z ładunkiem), którego wymiary (np. masa, długość lub szerokoś) zostały przekroczone względem normatywnych (dopuszczanych)
• ustawa o transporcie drogowym przewiduje karę m. in. za dopuszczeniu do wykonywania przewozu drogowego pojazdem lub zespołem pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 12 t, których dopuszczalna masa całkowita została przekroczona co najmniej 20%

Jedna kontrola – dwa protokoły, dwa postępowania, dwie decyzje

Jeżeli w trakcie kontroli drogowej zostanie ustalone, że przewoźnik wykonuje przewóz pojazdem , którego wymiary lub masa zostały przekroczone, to zostaną sporządzone dwa protokoły. W jednym protokole zostenie stwierdzone naruszenie przepisów ustawy prawo o ruchu drogowym(p.r.d.). W w drugim protokole przepisów ustawy o transporcie drogowym (u.t.d.)

Następnie zostaną wobec przewoźnika wszczęte dwa postępowania. Jedno zmierzające do nałożenia kary na podstawie przepisów ustawy prawo o ruchu drogowym. Drugie zmierzające na nałożenia kary na podstawie przepisów ustawy o transporcie drogowym.

W rezultacie dwiema decyzjami zostaną nałożone na przewoźnika dwia kary na podstawie dwóch ustaw.