Wyrok TSUE C‑61/23 w sprawie kar dotyczących opłat drogowych

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w dniu 21 listopada 2024 r. wydał ważny wyrok w sprawie kar pieniężnych za naruszenia obowiązku przedpłaty za przejazd po drogach publicznych. Wyrok został wydany w sprawie bułgarskiej (bułgarskiego systemu poboru opłat). Może jednak mieć znaczenie dla polskich spraw e-TOLL, których setki toczą się przed polskimi sądami administracyjnymi. Sygnatura sprawy TSUE C‑61/23, Еkоstroy EOOD/Agentsia Patna .

Co orzekł Trybunał w bułgarskiej sprawie C-61/23

TSUE w sprawie bułgarskiej orzekł, że „artykuł 9a dyrektywy 1999/62/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 czerwca 1999 r. w sprawie pobierania opłat za użytkowanie niektórych typów infrastruktury przez pojazdy ciężarowe, zmienionej dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/76/UE z dnia 27 września 2011 r., należy interpretować w ten sposób, że ustanowiony przez ten przepis wymóg proporcjonalności stoi na przeszkodzie reżimowi kar, który przewiduje nałożenie grzywny lub kary pieniężnej w zryczałtowanej wysokości za wszystkie naruszenia, bez względu na ich charakter lub wagę, przepisów dotyczących obowiązku uiszczenia z góry kwoty opłaty za przejazd z tytułu korzystania z infrastruktury drogowej, nawet jeżeli ten reżim przewiduje możliwość zwolnienia z odpowiedzialności karnoadministracyjnej poprzez uiszczenie „opłaty wyrównawczej” w zryczałtowanej wysokości.”.

Tym samym Trybunał uznał, że przewidziane w prawie bułgarskim, kary pieniężne w zryczałtowanej (stałej wysokości), za naruszenie obowiązku przedpłaty za przejazd po drogach publicznych są niezgodne z prawem unijnym. A dokładniej naruszają zasadę proporcjonalności wyrażoną w art. 9a dyrektywy 1999/62/WE¹.

Artykuł 9a dyrektywy 1999/62/WE – kara musi być proporcjonalna

Wyrok C-61/23 dotyczył art. 9a dyrektywy 1999/62/WE. Stanowi on, że „Państwa członkowskie ustalają odpowiednie kontrole i określają system sankcji stosowanych za naruszenie przepisów krajowych przyjętych na podstawie niniejszej dyrektywy. Przyjmują one wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia wprowadzenia tych sankcji w życie. Ustanowione sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające”.

Znaczenie orzeczenia dla polskich spraw e-TOLL

Z punktu widzenia przewoźników wykonujących przewozy w Polsce lub przez Polskę, gdzie obowiązuje system e-TOLL, znaczenie ma to, że w trybie prejudycjalnym, TSUE nie orzeka o przepisach krajowych, ale o przepisach unijnych i ich wykładni. W tym przypadku Trybunał orzekł o wykładni, przywołanego już art. 9a dyrektywy 1999/62/WE. Przepis ten jest wspólny dla wszystkich krajów unijnych, w tym dla Polski. Dlatego, pomimo że wyrok został wydany w sprawie bułgarskiej, powinien mieć znaczenie dla spraw toczących się przed polskimi sądami, a dotyczących kar za e-TOLL. Problem jest bowiem bardzo zbliżony, jeżeli nie identyczny, z uwzględnieniem oczywiście różnić pomiędzy prawem bułgarskim a polskim. C-61/23

Na problem zwracamy uwagę od 2022 r.

Na problem drakońskich kar za zarejestrowane, ale nieprzedpłacone przejazdy, zwracamy uwagę od 2022 r. To jest od chwili kiedy zaczęły przychodzić pierwsze kary za naruszenia w systemie e-TOLL. Wtedy to wskazywaliśmy, że „nie każda zaległość jest uchylaniem się od opłaty, jeżeli przejazd został zarejestrowany” – link do artykułu e-TOLL: odwołanie od kary.

Mamy nadzieję, że wyrok TSUE z 21 listopada 2024 r. C‑61/23 oraz plany deregulacyjne, zmienią obecny stan i zatrzymają nakładanie drakońskich kar za e-TOLL.