Ubezpieczenie OCP a CARGO

Jaki jest zakres ubezpieczenia  OCP i CARGO? Czyje interesy zabezpiecza ubezpieczenie OCP, a czyje CARGO? Jakie są różnice pomiędzy tymi ubezpieczeniami i kogo one dotyczą? Kiedy i jakie ubezpieczenia warto posiadać? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w artykule.

Najkrócej rzecz ujmując ubezpieczenie OCP chroni przewoźnika, a ubezpieczenie CARGO przewożony ładunek. Faktycznie zakres jednego i drugiego ubezpieczenia może się pokrywać. Jednak nie musi tak być w każdym przypadku. W przypadku bardzo drogich warunków dobrym rozwiązaniem może okazać się wykupienie polisy OCP przez przewoźnika, a Cargo przez nadawcę.

OCP

OCP – Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika drogowego. Jest ono dobrowolne, co oznacza że przepisy prawa nie nakładają na przewoźnika obowiązku  jego posiadania. Inną rzeczą jest ta, że na ogół posiadania ubezpieczenia OCP od przewoźnika wymagają jego kontrahenci.

Przewoźni (pod pewnymi warunkami) odpowiada wobec swoich kontrahentów za zaginięcie towaru, jego uszkodzenie lub zniszczenia, które nastąpiło w czasie między przyjęciem towaru a jego wydaniem, jak również za opóźnienie dostawy. Jest to odpowiedzialność cywilna przewoźnika drogowego. Jej zasady i zakres  określają przede wszystkim przepisy prawa. W przypadku przewozów krajowych – kodeks cywilny i prawo przewozowe (art. 65 i inne). W przypadku przewozów międzynarodowych – konwencja CMR (art. 17 i inne) i w odpowiednim zakresie właściwe przepisy krajowe oraz umowy międzynarodowe. Szczegółowe kwestie dotyczące zasad oraz zakresu odpowiedzialności przewoźnika  i okoliczności ją wyłączających stanowią przedmiot odrębnego artykułu.

Istota ubezpieczenia OCP

Zatem w sytuacji gdy za szkodę odpowiada przewoźnik jest on zobowiązany do jej naprawienia poprzez zapłatę odszkodowania – odpowiedzialność cywilna przewoźnika. W celu uchronienia się przed finansowymi konsekwencjami tej odpowiedzialności, przewoźnik może się ubezpieczyć – wykupić polisę OCP. Na mocy umowy ubezpieczenia OCP, zakład ubezpieczeń przejmuje na siebie ekonomiczne skutki szkód wyrządzonych przez przewoźnika kontrahentom. Jednak pod tym warunkiem że przewoźnik  zgodnie z prawem jest zobowiązany do ich naprawienia. Należy bowiem pamiętać o okolicznościach wyłączających lub ograniczających odpowiedzialność przewoźnika oraz o tym, że przewoźnik nie odpowiada za wszystko, ale za to co wynika z przepisów lub umowy.

Zakres polisy OCP

Zakres polisy OCP nie musi jednak pokrywać się z zakresem odpowiedzialności przewoźnika. Oznacza to w praktyce, że w pewnych sytuacjach przewoźnik może ponosić odpowiedzialność, która nie jest objęta ochroną ubezpieczeniową. W takiej sytuacji przewoźnik nie jest zwolniony z odpowiedzialności wobec osoby której wyrządził szkodę, z tym, że osoba taka może dochodzić odszkodowania jedynie od przewoźnika, a nie od zakładu ubezpieczeń. W takich sytuacjach, problemem dla nadawcy może okazać się niewypłacalność przewoźnika, a dla przewoźnika konieczność naprawienia szkody z własnych środków. Stąd bardzo istotnym dla przewoźników i ich kontrahentów jest nie tylko sam fakt posiadania policy OCP, ale jej zakres.

Warto by przewoźnicy przed przyjęciem zlecenia, a nadawcy przed zleceniem transportu, nie tylko sprawdzili czy przewoźnik posiada polisę OCP, ale również jej zakres, w szczególności ograniczenia i wyłączenia oraz klauzule dodatkowe. Odrębną kwestią jest natomiast to, że w niektórych przypadkach zakłady ubezpieczeń bezpodstawnie odmawiają wypłaty odszkodowania. W takich przypadkach należy złożyć odwołanie, w czym Kancelaria wspiera zarówno przewoźników, jak i ich kontrahentów.

Jeżeli przewoźnik nie odpowiada za szkodę, nie odpowiada za nią również ubezpieczyciel z polisy OCP. Między innymi w takich przypadkach potrzebne jest ubezpieczenie CARGO.

OCP chroni przewoźnika a nie ładunek

Podsumowując powyższe, celem ubezpieczenia OCP jest ochrona przewoźnika, a nie jego kontrahentów, czy ładunku. Ci ostatni, chronieni są tylko w takim zakresie w jakim odpowiedzialność wobec nich ponosi przewoźnik i to pod warunkiem, że ubezpieczenie OCP nie zawiera zbyt wielu ograniczeń lub wyłączeń.

Wybierając polisę lub oczekując jej okazania od przewoźnika, należy zwrócić uwagę m. in. na zakres ubezpieczenia, ograniczenia i wyłączenia, klauzule dodatkowe, zakres terytorialny w przypadku przewozów międzynarodowych (jakie Państwa obejmuje). W przypadku przewozów kabotażowych należy zwrócić uwagę, czy polisa OCP jest o nie rozszerzona. Nadawca powinien również zwrócić uwagę, czy polisa poza tym, że jest zawarta, jest opłacona – jest aktywna.

Nie tylko mieć polisę, ale móc z niej skorzystać

W przypadku ubezpieczenia OCP, cena nie jest najważniejsza, tylko czy ono zadziała. Nie chodzi o to by mieć polisę, tylko by móc z niej skorzystać w przypadku szkody. Zarówno przewoźnik, jak i nadawca powinni zwrócić uwagę, żeby ubezpieczenie nie było pozorne i dawało rzeczywistą ochronę. Wartość ubezpieczenia poznaje się dopiero w momencie powstania szkody, a nie kupowania polisy.

CARGO

CARGO – ubezpieczenie mienia w transporcie. Ubezpieczenie to również  jest dobrowolne, co oznacza że przepisy prawa nie nakładają obowiązku  jego posiadania.

W przypadku powstania szkody w przewożonym ładunku, przewoźnik nie zawsze ponosi za to odpowiedzialność. Może to wynikać np. z okoliczności wyłączających  lub ograniczających odpowiedzialność przewoźnika. Może również zdarzyć się sytuacja, że pomimo tego, że przewoźnik ponosi odpowiedzialność za szkodę, to nie jest ona objęta ochroną z jego polisy OCP. W takiej sytuacji, w przypadku powstania szkody w towarze, jego nadawca nie uzyska odszkodowania (w przypadku wyłączenia odpowiedzialności przewoźnika) lub może go nie wyegzekwować (w przypadku odpowiedzialności przewoźnika, ale nie objęcia jej zakresem polisy OCP).

Natomiast w przypadku ubezpieczenia CARGO wystarczy, że uprawniony do odszkodowania wykaże sam fakt powstania szkody w przewożonym towarze. W konsekwencji, w przypadku szkody w towarze, uzyskanie odszkodowania z polisy CARGO jest znacznie łatwiejsze. W tym przypadku nie ma znaczenia okoliczność, czy przewoźnik ponosi odpowiedzialność za powstanie szkody czy też nie.

OCP a CARGO – zakres

W przypadku szkód w transporcie w praktyce możemy mieć do czynienia z następującymi sytuacjami:

1. zakres OCP i CARGO pokrywa się (wtedy de facto ubezpieczenie CARGO jest niepotrzebne i wystarczające okazuje się ubezpieczenie OCP).
2. przewoźnik nie ponosi odpowiedzialności za szkodę pomimo, że np. towar uległ uszkodzeniu. W takim przypadku polisa OCP nie zadziała wobec braku odpowiedzialności przewoźnika. Również sam przewoźnik nie będzie zobowiązany do naprawienia szkody. W takiej sytuacji potrzebna jest polisa CARGO, która chroni ładunek niezależnie od odpowiedzialności przewoźnika. Brak polisy CARGO będzie oznaczał brak naprawienia szkody.
3. przewoźnik ponosi odpowiedzialność za szkodę, ale nie jest ona objęta ochroną z polisy OCP. Przyczyną takiej sytuacji może być np. wyłączenia zawarte w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia (OWU), brak dodatkowych klauzul, brak odpowiednich uprawnień przewoźnika, użycie do transportu niewłaściwego pojazdu. Również w takiej sytuacji może być potrzebna polisa CARGO, która chroni ładunek niezależnie od odpowiedzialności przewoźnika. Nadawca który posiada polisę CARGO w takiej sytuacji otrzyma wypłatę z ubezpieczenia CARGO. Natomiast ubezpieczyciel, który wypłaci odszkodowanie z polisy CARGO będzie miał roszczenie wobec przewoźnika (regres).
4. przewoźnik ponosi odpowiedzialność za szkodę, ale jest ona ograniczona co do wysokości (art. 23 ust 3 Konwencji CMR). Również w takiej sytuacji może być potrzebna polisa CARGO. Sytuacja ta dotyczy towarów o dużej wartości i stosunkowo niskiej wadze.
5. nie wykluczone są również sytuacje w których odszkodowanie nie zostanie wypłacone przez przewoźnika, a zatem również przez jego ubezpieczyciela z polisy OCP i nie zostanie wypłacone również z polisy CARGO.

Wypłata z polisy CARGO a odpowiedzialność przewoźnika

W praktyce nierzadko mamy do czynienia z sytuacją, że w przypadku uszkodzenia towaru w transporcie, za które odpowiedzialność ponosi przewoźnik, nadawca otrzyma odszkodowanie z własnej polisy CARGO. W takiej sytuacji ubezpieczycielowi który wypłacił odszkodowanie z polisy CARGO przysługuje roszczenie wobec przewoźnika, który jest odpowiedzialny za szkodę (regres). Wówczas ubezpieczyciel CARGO  występuje o zapłatę przeciwko przewoźnikowi lub  jego ubezpieczycielowi OCP. Jeżeli w takiej sytuacji ubezpieczyciel OCP odmówi wypłaty odszkodowania, to ubezpieczyciel CARGO wystąpi o nie bezpośrednio od przewoźnika. Wtedy to przewoźnik faktycznie poniesie ekonomiczny ciężar odszkodowania, pomimo że nadawcy zostało ono wypłacone przez ubezpieczyciela CARGO. Dlatego ważnym jest, żeby polisa OCP dawała jak najszerszą ochronę, a przewoźnik stosował się do wszystkich zapisów OWU. W takiej sytuacji jeżeli dojdzie do szkody, to jej ekonomiczny ciężar poniesie wyłącznie ubezpieczyciel. W praktyce nierzadko zdarzają się również sytuacje, że ubezpieczyciel OCP odmawia wypłaty odszkodowania. Wtedy należy złożyć odwołanie, w czym może pomóc nasza Kancelaria.

Przykład:

Przewoźnik wykonywał przewóz drogowy towaru, który uległ całkowitemu zniszczeniu wskutek zerwania się mocowań na naczepie. Nadawca towaru zgłosił szkodę do swojego ubezpieczyciela CARGO, a przewoźnik do swojego ubezpieczyciela OCP. Ubezpieczyciel CARGO wypłacił odszkodowanie nadawcy. Natomiast ubezpieczyciel OCP stwierdził, że zgodnie z OWU nie odpowiada za szkody powstałe wskutek użycia pojazdu nieprzystosowanego do przewozu danego rodzaju towaru.  Wskazał również że jego odpowiedzialność jest wyłączona w przypadku szkód powstałych podczas przewozów wymagających uzyskania stosownych zezwoleń, o ile nie uzyskano takich zezwoleń.

W takiej sytuacji fakt, że nadawca otrzymał odszkodowanie od ubezpieczyciela CARGO nie zamyka tematu dla przewoźnika. Wynika to z tego, że ubezpieczyciel CARGO, który wypłacił odszkodowanie nadawcy, przejmuje jego roszczenia wobec przewoźnika (regres). W takiej sytuacji, jeżeli szkoda powstała z przyczyn leżących po stronie przewoźnika, to ubezpieczyciel CARGO wystąpi przeciwko niemu o zapłatę. Dlatego w takiej sytuacji przewoźnik powinien przeanalizować, czy odmowa wypłaty odszkodowania z OCP była zasadna. Jeżeli odmowa była nieuzasadniona powinien się odwołać od niej. W przeciwnym razie może dojść do sytuacji, że będzie musiał pokryć szkodę z własnej kieszeni, pomimo że nadawca otrzymał wypłatę od ubezpieczyciela (tyle że z CARGO, a nie OCP).