Kontrola celno-skarbowa.

Obowiązujące od roku przepisy o kontroli celno-skarbowej skłaniają do poczynienia kilku uwag. Została ona wprowadzona zamiast wcześniej obowiązującej kontroli skarbowej, ale obok, a nie zamiast kontroli podatkowej. W związku z tym od 1 marca 2017 roku obowiązują dwa reżimy prawne.

• jeden, to funkcjonująca już wcześniej kontrola podatkowa prowadzona przez naczelników urzędów skarbowych (US), w oparciu o przepisy ordynacji podatkowej (o.p.) i ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (o.s.d.g.);
• drugi, to kontrola celno-skarbowa (nowy model kontroli), prowadzona przez naczelników urzędów celno-skarbowych (UCS), w oparciu o przepisy ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) oraz w drodze odpowiedniego stosowania niektóre przepisy ordynacji podatkowej, z wyłączeniem jednak przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Oprócz kontroli podatkowej i kontroli celno-skarbowej pozostały już wcześniej obowiązujące mniej groźne i mniej sformalizowane czynności sprawdzające (uregulowane w o.p.). Ponadto ustawa  KAS wprowadziła zupełnie nową instytucję urzędowego sprawdzenia.

Więcej w artykule, który ukazał się  w Truck & Business

Kontrola podatkowa a kontrola celno-skarbowa.

Zarówno kontrola podatkowa, jak i kontrola celno-skarbowa mogą dotyczyć tych samych obszarów, tych samych podatków i ich rozliczeń. Z tym jednak, że podstawową formą weryfikacji rozliczeń podatkowych nadal pozostaje kontrola podatkowa, która według zapewnień resortu finansów dotyczy 90 % przypadków. Natomiast kontrola celno-skarbowa z założenia ma służyć wykrywaniu i zwalczaniu najpoważniejszych nieprawidłowości na szeroką skalę – oszustw, wyłudzeń, karuzeli podatkowych. Nie oznacza to jednak, że kontrola celno-skarbowa nie może dotyczyć  mniejszych podmiotów mających niewielkie obroty. Jednocześnie prowadzenie czynności przez funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej nie oznacza, że jest to kontrola celno-skarbowa i dotyczy ona nadużyć. Wynika to z tego, że do zadań Służby Celno-Skarbowej należą również inne czynności oprócz kontroli celno-skarbowej, np. kontrola przewozu tzw. towarów wrażliwych (ustawa o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów). Zatem kontrolowanie przewoźników przez funkcjonariuszy KAS w tym obszarze nie oznacza, że prowadzona jest kontrola celno-skarbowa lub że dotyczy to najpoważniejszych naruszeń. Podobnie będzie w przypadku tzw. kontroli stałej wykonywanej w sposób ciągły, prowadzenia urzędowego sprawdzenia, obejmowanie towarów procedurami celnymi.

Zatem obszary podlegające kontroli celno-skarbowej i podatkowej nie są rozłączone. Jednak jak wynika z zapewnień Resortu finansów podstawowym trybem kontrolowania rozliczeń ma pozostać kontrola podatkowa prowadzona przez pracowników urzędów skarbowych na dotychczasowych zasadach. Natomiast kontrola celno-skarbowa co do zasady ma dotyczyć najpoważniejszych nadużyć na wielką skalę.

Twarda procedura kontrolna.

Nowy model kontroli celno-skarbowej jest określany mianem tzw. twardej procedury kontrolnej, a to ze względu na cel jaki przyświecał ustawodawcy wprowadzającemu ten rodzaj kontroli, tj. zwalczanie najpoważniejszych oszustw podatkowych oraz szerokie uprawnienia organów kontrolnych i wyłączenie stosowania przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Dla nowego modelu kontroli celno-skarbowej specyficzne jest m. in. to, że:

• nie stosuje się do niej przepisów rozdziału 5 ustawy z 2.7.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, zawierającego ogólne przepisy dotyczące kontroli przedsiębiorców;
• kontrolujący nie mają obowiązku zawiadamiania przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli;
• w przypadku podejrzenia, że nie są przestrzegane przepisy prawa a okoliczności przemawiają za niezwłocznym przeprowadzeniem kontroli, może być ona prowadzona na tzw. legitymację;
• nie ma zakazu prowadzenia kontroli równoczesnych;
• kontrolowanemu nie przysługuje sprzeciw na działania organu podejmującego i wykonującego czynności kontrolne;
• nie obowiązują w jej przypadku limity dotyczące łącznego czasu trwania kontroli. Natomiast ustawodawca w art. 63 KAS wskazał, że powinna się ona zakończyć bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od jej wszczęcia. Może być jednak ona przedłużona ponad wskazany czas, co wymaga powiadomienia kontrolowanego;
• zniesiona została właściwość Naczelników UCS i może ją przeprowadzić każdy Naczelnik UCS, na całym terytorium RP, niezależnie od siedziby kontrolowanego (art. 61 KAS)
• kończy się ona wynikiem, który zawiera informacje o stwierdzonych nieprawidłowościach lub ich braku;
• organom przysługuje prawo do przeprowadzenia kontroli krzyżowej, w szerszym niż wcześniej zakresie przedmiotowym (dokumenty, wyciągi z ksiąg podatkowych, wyjaśnienia kontrahentów), jak i podmiotowym, bowiem może ona dotyczyć nie tylko bezpośrednich kontrahentów kontrolowanego, ale również innych podmiotów biorących udział w łańcuch dostaw towarów lub usług (art. 79 ust 2 KAS). Należy zaznaczyć, że zmianie uległ również zakres podmiotowy kontroli krzyżowej prowadzonej w ramach kontroli podatkowej prowadzonej w oparciu o przepisy ordynacji podatkowej  przez urzędy skarbowe.
• kontrolowanemu nie przysługuje prawo wniesienia zastrzeżeń do wyniku kontroli. Natomiast jeżeli kontrolowany nie zgadza się z wynikiem kontroli i nie złoży korekty deklaracji, może on swoje racje przedstawić w toku postepowania podatkowego, w które przekształca się w takim przypadku kontrola;
• odwołania od decyzji wydanych przez Naczelnika UCS po przeprowadzeniu postepowania podatkowego, w które przekształciła się kontrola celno-skarbowa, rozpatruje Naczelnik UCS – zatem ten sam organ.

Korekta deklaracji.

W  związku  z  prowadzoną  kontrolą  celno-skarbową,  kontrolowanym przysługuje prawo złożenia  korekty  deklaracji,  pomimo  tego,  że  została  ona  objęta  kontrolą,  w  dwóch przypadkach:

• w terminie  14  dni  od  wszczęcia  kontroli;
• w terminie  14  dni  od  dnia  doręczenia  wyniku  kontroli  stwierdzającej nieprawidłowości.

W przypadku gdy kontrolowany zdecyduje się złożyć korektę deklaracji powinien ją złożyć do właściwego dla siebie urzędu skarbowego, a nie UCS który prowadził kontrolę.

Jeżeli kontrola celno-skarbowa wykryje nieprawidłowości, a kontrolowany nie złoży korekty deklaracji lub złożona korekta nie zostanie uwzględniona przez organ, kontrola przekształca się w postępowanie podatkowe, które prowadzi naczelnik urzędu celno-skarbowego.