6 grudnia 2018 r. Naczelny Sąd Administracyjny (I FSK 2261/15) zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z pytaniem prejudycjalnym dotyczącym tzw. „ulgi na złe długi”. Polski sąd administracyjny, chce wiedzieć, czy przewidziane w polskiej ustawie VAT ograniczenia możliwość korzystania z ulgi na złe długi są zgodne z prawem unijnym.
Ulga na złe długi to mechanizm pozwalający wierzycielowi dokonać korekty VAT w przypadku nieściągalności wierzytelności. W skrócie, pozwala on wierzycielowi odzyskać VAT z faktur, które wystawił na rzecz kontrahenta, a za które kontrahent nie zapłacił.
Warunkiem skorzystania z ulgi na złe długi jest spełnienie wymagań określonych w polskiej ustawie VAT. I właśnie kwestia tych wymagań, które ograniczają możliwości korzystania z ulgi na złe długi, stała się przedmiotem pytań zadanych Trybunałowi. Polski Sąd (NSA), chce wiedzieć, czy ograniczenia te są zgodne z unijną dyrektywą. Przede wszystkim chodzi o ograniczenie w możliwości skorzystania z ulgi na złe długi ze względu na status podatkowy dłużnika lub wierzyciela. Polska regulacja pozwala skorzystać z ulgi na złe długi pod warunkiem, że dłużnik zarówno w dacie wykonania usługi/dostawy towaru, jak i w dniu poprzedzającym skorzystania z ulgi, nie jest w trakcie postępowania upadłościowego albo w likwidacji, jak również jest czynnym podatnikiem VAT. Polski Sąd nabrał wątpliwości czy takie ograniczenia są zgodne z prawem unijnym przy uwzględnieniu zasad neutralności podatkowej i proporcjonalności.
Zgodnie z polskimi przepisami (art 89a ustawy o VAT) wierzyciel może skorzystać z ulgi na złe długi w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, w przypadku gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Jednakże warunkiem skorzystania z ulgi jest by:
– dostawa towaru lub świadczenie usług było dokonana na rzecz czynnego podatnika VAT, niebędącego w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.
– na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, wierzyciel i dłużnik byli czynnymi podatnikami VAT, a dłużnik nie był w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.
– od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.
Z uprawnieniami wierzyciela korelują obowiązki dłużnika (art 89b ustawy o VAT). O ile wierzyciel może skorzystać z ulgi na złe długi, to dłużnik w przypadku nie uregulowania należności musi dokonać korekty odliczonej kwoty podatku. Z tym jednak, że obowiązek ten nie dotyczy dłużników będących w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.
Nierzadki są sytuacje, że w chwili dokonywania transakcji kontrahent jest czynnym podatnikiem VAT, natomiast w momencie gdy wierzyciel mógłby skorzystać z ulgi na złe długi (po 150 dniach od dnia wymagalności) wobec dłużnika toczy się postępowanie restrukturyzacyjne, upadłościowe lub naprawcze. Taka sytuacja pozbawia wierzyciela możliwości odzyskania chociażby części wierzytelności w postaci podatku VAT. Jednocześnie jest ona korzystna dla dłużnika. Zdarzają się również takie sytuacje, że dłużnicy celowo wykreślają się z rejestru VAT, żeby uniemożliwić wierzycielom skorzystanie z ulgi na złe długi.
Jeżeli Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej odpowie, że dyrektywę VAT należy interpretować tak, że sprzeciwia się ona ograniczeniom jakie wprowadza polska ustawa, wówczas wierzyciele zyskają możliwość odzyskania VAT od niezapłaconych faktur bez względu na status dłużnika. Jednakże na odpowiedź Trybunału będzie trzeba jeszcze trochę poczekać, a możliwość skorzystania z ulgi jest ograniczona czasowo (do 2 lat, licząc od końca roku, w którym została wystawiona faktura). Warto zatem śledzić, kiedy zostanie wydany wyrok przez TSUE.
Włącz się do dyskusji
Wyrażając swoją opinię w powyższym formularzu wyrażasz zgodę na przetwarzanie przez KORCZYŃSKI Kancelaria Adwokacka Twoich danych osobowych w celach ekspozycji treści komentarza zgodnie z zasadami ochrony danych osobowych wyrażonymi w Polityce Prywatności.
Administratorem danych osobowych jest KORCZYŃSKI Kancelaria Adwokacka z siedzibą w Poznaniu.
Kontakt z Administratorem jest możliwy pod adresem sekretariat@prawnicytransportu.pl.
Pozostałe informacje dotyczące ochrony Twoich danych osobowych w tym w szczególności prawo dostępu, aktualizacji tych danych, ograniczenia przetwarzania, przenoszenia danych oraz wniesienia sprzeciwu na dalsze ich przetwarzanie znajdują się w tutejszej Polityce Prywatności. W sprawach spornych przysługuje Tobie prawo wniesienia skargi do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych.