Ubezpieczenia w transporcie drogowym

Ubezpieczenia w transporcie drogowym rzeczy

Jedno z istotniejszych zagadnień związanych z prowadzeniem firmy transportowej stanowi kwestia zabezpieczenia się przed ewentualnymi roszczeniami związanymi ze szkodami powstałymi w trakcie przewozu. Kwestia ta nabiera tym większego znaczenia im większy jest majątek firmy i ryzyko jego utraty w przypadku skierowania roszczeń. Sposobem zabezpieczenia się przed ewentualnymi roszczeniami są odpowiednie ubezpieczenia w transporcie. Należy jednak zaznaczyć, że nie zawsze dadzą one pełną ochronę, a ich skuteczność na ogół obwarowana jest licznymi klauzulami. Pomimo tego, nie ma lepszego sposobu na zabezpieczenie się, jak wybór odpowiedniego ubezpieczenia, a właściwie ubezpieczeń. Należy jednak pamiętać, że nie ma takiego rozwiązania, które dawałoby pełną ochronę.

Ubezpieczenia w transporcie

W działalności transportowej mamy do czynienia z kilkoma rodzajami ubezpieczeń, które w tym miejscu wymienię, a część z nich zostanie omówiona w dalszej części artykułu:

  • ubezpieczenia pojazdów (OC i AC – Autocasco)
    – ubezpieczenie pojazdu (naczepy)
    – ubezpieczenie naczepy
    – ubezpieczenie przyczepy
  • ubezpieczenie OCZ – odpowiedzialności cywilnej zawodowej przewoźnika drogowego (potrzebne do wydania licencji)
  • ubezpieczenie OCP – odpowiedzialności cywilnej przewoźnika drogowego
    – ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika drogowego w ruchu krajowym
    – ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika drogowego w ruchu międzynarodowym
    – ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika drogowego w ruchu kabotażowym
  • ubezpieczenie OCS – odpowiedzialności cywilnej spedytora
  • ubezpieczenie CARGO
  • ubezpieczenie OC Firmy (działalności gospodarczej)

Ubezpieczenie OC

Obowiązkowym ubezpieczeniem jest ubezpieczenie OC pojazdów. Należy przy tym pamiętać, że każdy pojazd (ciągnik, naczepa, przyczepa) musi posiadać własne ubezpieczenie. Ubezpieczenie to ma na celu zapewnienie wypłaty odszkodowania, jeśli kierujący samochodem wyrządzi szkodę osobie trzeciej w ruchu drogowym (więcej). Zatem chroni ono osoby trzecie, którym kierowca zatrudniony w firmie transportowej wyrządzi szkody. Pośrednio jednak chroni również samą firmę transportową, bowiem to ubezpieczyciel, a nie firma transportowa wypłaca odszkodowanie. To istotne, bowiem odszkodowania z tytułu zdarzeń w ruchu drogowym bywają bardzo wysokie i ich pokrycie przez samą firmę mogłoby być bardzo dotkliwe.

Regres ubezpieczeniowy

W przypadku ubezpieczeń OC należy pamiętać o regresie – to jest prawie ubezpieczyciela do wystąpienia wobec sprawcy szkody o zwrot kwoty wypłaconego odszkodowania. Ubezpieczyciel ma prawo do regresu np. wtedy, gdy kierowca ucieknie z miejsca kolizji, wyrządził szkodę w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości. Przypadki, gdy ubezpieczycielowi przysługuje regres zostały wskazane w art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Regres przysługuje również w sytuacji, gdy pojazd nie miał ważnego ubezpieczenia OC, a odszkodowanie wypłacił Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG). Wtedy UFG może wystąpić z regresem przeciwko posiadaczowi pojazdu lub sprawcy. Z tego względu o ciągłość ubezpieczenia OC powinna dbać zarówno firma transportowa, jak i kierowca.

Ubezpieczenie Autocasco (AC)

Kolejnym ubezpieczenie dotyczącym pojazdów jest ubezpieczenie Autocasco (tak zwane ubezpieczenie AC). Jest to dobrowolne ubezpieczenie pojazdów mechanicznych od zdarzeń losowych. Celem ubezpieczenia jest ochrona pojazdu wraz z jego wyposażeniem w zakresie utraty, zniszczenia, uszkodzenia lub kradzieży (więcej). Może ono mieć szerszy lub węższy zakres ochrony, w zależności od oferty zakładu ubezpieczeń. Ubezpieczenie to może zawierać dodatkowe klauzule rozszerzające lub zawężające zakres ochrony. OCP chroni właściciela pojazdu (firmę transportową) od szkód materialnych w tym konkretnym pojeździe. Ubezpieczenie AC dotyczy konkretnego pojazdu. Zatem przykładowo, AC ciągnika nie rozciąga się na szkody w naczepie podpiętej do ciągnika. To istotne, w szczególności, gdy ciągnięta naczepa nie stanowi własności przewoźnika.

Ubezpieczenie OCZ (do licencji)

Kolejny rodzaj ubezpieczenia w transporcie to ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej zawodowej przewoźnika drogowego. Ubezpieczenie takie pozwala wykazać zdolność finansową potrzebną do uzyskania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Więcej o nim można przeczytać w artykule Ubezpieczenie do licencji transportowej.

Ubezpieczenie OCP

Uznawane za najważniejsze ubezpieczenie dla przewoźników drogowych. Co istotne jest ono dobrowolne – przepisy nie wymagają jego posiadania. Jego posiadania jednak oczekują na ogół kontrahenci przewoźnika. Poprzez ubezpieczenie OCP, zakład ubezpieczeń przejmuje na siebie ekonomiczne skutki szkód wyrządzonych przez przewoźnika kontrahentom. Jednak tylko pod warunkiem, że przewoźnik jest zobowiązany do ich naprawienia. Celem ubezpieczenia OCP jest ochrona przewoźnika przed odpowiedzialnością cywilną za szkody powstałe w transporcie. Zakres polisy OCP nie musi jednak pokrywać się z zakresem odpowiedzialności przewoźnika. Oznacza to w praktyce, że w pewnych sytuacjach przewoźnik może ponosić odpowiedzialność, która nie jest objęta ochroną ubezpieczeniową. W takiej sytuacji przewoźnik nie jest zwolniony z odpowiedzialności wobec osoby której wyrządził szkodę i osoba taka może dochodzić odszkodowania od przewoźnika, a nie od zakładu ubezpieczeń. 

Ubezpieczenie OCP nie powinno być traktowane jako zbędna formalność za którą trzeba jedynie zapłacić, ale jako realna ochrona przewoźnika. Im lepsze ubezpieczenie OCP, tym pełniejsza ochrona przewoźnika. Dlatego w przypadku ubezpieczenia OCP należy dokładnie przeanalizować jego zakres, klauzule dodatkowe oraz wyłączenia. Należy również wskazać właściwą sumę gwarancyjną ubezpieczenia. W przypadku OCP ważne jest, by zwrócić uwagę na wyłączenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. Ubezpieczenie OCP może zawierać również dodatkowe wymagania wobec przewoźników. Np. w przypadku transportu pojazdów wykonywanie zdjęć po załadunku towaru (pojazdów) oraz po ich rozładunku.

Jaki jest zakres ubezpieczenie OCP?

Ubezpieczenie OCP swoim zakresem co do zasady obejmuje odpowiedzialność cywilną przewoźnika drogowego za szkody rzeczowe zaistniałe w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu a jej wydaniem oraz szkody finansowe powstałe w wyniku opóźnienia w dostawie – zgodnie z przepisami mającymi zastosowanie do danego rodzaju przewozu (krajowego, międzynarodowego, kabotażowego)

Klauzule dodatkowe w ubezpieczeniu OCP

W przypadku ubezpieczenia OCP niezwykle istotne są klauzule dodatkowe. Rozszerzają one podstawowy zakres ochrony. Poszczególne klauzule należy dokładnie przeanalizować, a w przypadku wątpliwości upewnić się co do ich zakresu. Rozszerzenie ubezpieczenia o dodatkowe klauzule oczywiście wiąże się z dodatkowymi kosztami. Na ogół jednak warto rozważyć poniesienie tego kosztu. Zaznaczyć jednak należy, że ochrona wynikająca z klauzul dodatkowych może być uzależniona od spełnienia dodatkowych warunków. Przykład może stanowić klauzula odpowiedzialności za podwykonawcę (tzw. przewoźnika faktycznego). W większości ubezpieczeń zadziała ona tylko wtedy, gdy ubezpieczający (przewoźnik umowny) posiada oprócz licencji transportowej również licencję spedycyjną – na pośrednictwo w przewozie rzeczy. To niezwykle istotne, bowiem w praktyce, często przewoźnicy umowni podzlecają przewozy przewoźnikom faktycznym, bez posiadania licencji spedycyjnej. I o ile dyskusyjne może być to, czy powinni posiadać licencję spedycyjną, to ubezpieczyciele takiej licencji wymagają.

OCP w ruchu krajowym, międzynarodowym, kabotażowym

W przypadku OCP istotnym jest wskazania rodzajów przewozów, które będą wykonywane. W szczególności, czy dotyczyć ma ono wyłącznie przewozów krajowych, czy również międzynarodowych lub kabotażowych. Rodzaj wykonywanych przewozów mają wpływ m. in. na wysokość składki ubezpieczeniowej. Jednak brak określonego rodzaju przewozu, w przypadku szkody może spowodować odmowę wypłaty odszkodowania.

Przykładowo, przewoźnik kupił polisę OCP w ruchu krajowym i międzynarodowym z sumą gwarancyjną 250 000 Euro. Do uszkodzenia towaru o wartości 50 000 Euro doszło w trakcie wykonywania w pełni legalnego kabotażu na terenie Niemiec, co jednoznacznie wynikało z dokumentów. Przewoźnik nie posiadał jednak ubezpieczenia OCP w ruchu kabotażowym. W takiej sytuacji ubezpieczyciel odmówi wypłaty odszkodowania wobec nieobjęcia kabotażu ochroną ubezpieczeniową. W konsekwencji, przewoźnik będzie zobowiązany do zapłaty odszkodowania za uszkodzony towar „z własnej kieszeni”.

Z tego względu, przed zakupem polisy OCP bardzo ważne jest przeprowadzenie dokładnej i rzetelnej analizy potrzeb (tzw. APK). Czasami „trochę” droższa polisa może uchronić przed znacznie poważniejszymi konsekwencjami.

Ubezpieczenie OCP a Cargo

Omawiając ubezpieczenie OCP należy zwrócić uwagę na ubezpieczenie CARGO. Jest to ubezpieczenie mienia w transporcie. Ubezpieczenie CARGO, jego zakres i różnice pomiędzy OCP i ARGO zostały umówione w naszym artykule Ubezpieczenie OCP a CARGO. Z tego względu zaprasszmy do kliknięcia w link i zapoznania się z nim.

dr Dawid Korczyński adwokat

Jeżeli chcesz skorzystać z pomocy prawnej, zapraszam do kontaktu.

Posiadam wieloletnie doświadczenie w stałej obsłudze prawnej i podatkowej przedsiębiorców branży transportowej i logistycznej. Reprezentuję Klientów w postępowaniach sądowych, administracyjnych i podatkowych.

Podobał Ci się ten artykuł?

Jeśli tak, to zapisz się na subskrypcję. Powiadomię Cię o nowych artykułach.

Dziękujemy za zapisanie się do naszego Newslettera!

Proszę uzupełnić wszystkie pola.

Włącz się do dyskusji