Wcześniejsze emerytury dla kierowców ciężarówek – kierowcy wygrali spór z ZUS.

W dniu 31 stycznia 2018 r., pod sygn. akt III UZP 8/17 Sąd Najwyższy podjął uchwałę o następującej treści:

Praca w transporcie kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, który ubocznie wykonywał czynności konwojenta, ładowacza lub spedytora w odniesieniu do przewożonych towarów, jest pracą w szczególnych warunkach (art. 32 ust. 1 w związku z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz.U. z 2017 r., poz. 1383 ze zm. w związku z poz. 2 Działu VIII wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.)

Uchwała SN z 31 stycznia 2018 r., III UZP 8/17

Podejmując uchwałę SN rozstrzygnął na korzyść ubezpieczonych pracowników – kierowców. Oznacza to, że kierowcy samochodów ciężarowych zatrudnieni pełnoetatowo, jeżeli poza jazdą samochodem wykonywali także inne czynności mające związek z przewozem (załadunek, wyładunek, spedycja, konwojowanie, itp.), a które nigdy nie były i nie są klasyfikowane w przepisach emerytalnych jako praca w warunkach szczególnych, mogą liczyć na wcześniejszą emeryturę. Jak wynika z komunikatu na stronach SN dotyczy to kierowców urodzonych po 31 grudnia 1949 r., jeżeli przepracowali jako kierowcy ciężarówek w szczególnych warunkach, ogółem co najmniej 15 lat przed dniem 1 stycznia 1999 r. i łącznie mieli w tym czasie co najmniej 25 lat stażu pracy. Do ogólnego stażu pracy można doliczyć m. in. okresy nauki w szkole i studiów lub służby wojskowej.

Jak podano w komunikacie na stronie SN  podstawą złożenia wniosku o rozstrzygnięcie ww. zagadnienia były ujawnione w orzecznictwie Sądu Najwyższego rozbieżności dotyczące wykładni przepisów, które umożliwiają osobom urodzonym po 31 grudnia 1949 r. skorzystanie z uprawnień emerytalnych według regulacji obowiązujących przed datą wejścia w życie reformy systemu ubezpieczeń społecznych (1 stycznia 1999 r.). W ogólnym ujęciu „stare” zasady nabywania uprawnień emerytalnych są korzystniejsze, niż te, które obowiązują obecnie. W oparciu o dotychczasowe przepisy niektóre grupy zawodowe wykonujące prace o znacznym stopniu uciążliwości (w tym kierowcy samochodów ciężarowych) mogli ubiegać się o przyznanie emerytury w obniżonym wieku (wynoszącym 60 lat w przypadku mężczyzn) jeśli przy wykonywaniu takich prac, w pełnym wymiarze, przepracowali ogółem 15 lat. Te same reguły – z uwagi na regulacje przejściowe zawarte w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – mają także zastosowanie w stosunku do ubezpieczonych, którzy na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymowali się 15–letnim stażem emerytalnym przy wykonywaniu ww. prac, ale wtedy nie mogli skutecznie wystąpić z wnioskiem o emeryturę z uwagi na „młody” wiek.

Rozbieżności, których dotyczył wniosek Pierwszego Prezesa SN, odnosiły się do kwalifikacji stanów faktycznych, w których osoba zatrudniona pełnoetatowo jako kierowca samochodu ciężarowego (a więc wykonująca pracę w warunkach szczególnych, uprawniającą do wcześniejszej emerytury) zajmowała się służbowo – poza jazdą samochodem – także innymi czynnościami mającymi związek z przewozem towarów (załadunkowymi, wyładunkowymi, spedycyjnymi, konwojowymi itp.), które nigdy nie były i nie są klasyfikowane w przepisach emerytalnych jako praca w warunkach szczególnych. W niektórych orzeczeniach Sąd Najwyższy uznawał, że wykonywanie takich ubocznych zadań stanowi przeszkodę w ubieganiu się byłego kierowcy o emeryturę w obniżonym wieku, bo pracownik w ramach zatrudnienia „na pełnym etacie” nie był w stanie wykonać pracy polegającej tylko na „kierowaniu pojazdem”. Natomiast w innych wyrokach przyjęto koncepcję, zgodnie z którą czynności załadunkowe, wyładunkowe, spedycyjne i konwojowe stanowią integralną część zadania przewozowego, które wykonuje kierowca samochodu ciężarowego i dlatego osobie, która w ramach obowiązków pracowniczych – oprócz prowadzenia samochodu – wykonywała pozostałe czynności „okołotransportowe” należy się emerytura w wieku obniżonym, o ile pracownik przepracował w takich warunkach stale i w pełnym wymiarze przez co najmniej 15 lat.

Z szacunków wynika, że uchwała SN może mieć znaczenie dla kilkudziesięciu tysięcy zawodowych kierowców starających się o wcześniejsze emerytury.